درآمدی بر طبقه‌‏بندی آثار صدرالمتألهین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران

چکیده

طبقه­‌بندی­‌های گوناگونی از حیات علمی صدرالدین شیرازی ارائه گردیده است که مشهورترین آنها، طبقه‏‌بندی علامه سید محمدحسین طباطبایی است. این طبقه‌‏بندی بر آن است که حیات ملاصدرا به سه دورة فراگیری و تحصیل، ریاضت و تهذیب، و نگارش و تدریس تقسیم می‏‌شود. تقریباً همه کسانی که بعد از طباطبایی به بحث پرداخته‌­اند، از این دسته‏‌بندی برای تبیین زندگی ملاصدرا بهره گرفته­‌اند. مدعای نگارنده این است که در سیر حیات علمی و نگارش آثار ملاصدرا می­‌توان از سه ملاصدرا سخن گفت: ملاصدرای جوان، ملاصدرای میان‌سال و ملاصدرای کهن‌سال. براین‏‌اساس، صدرای جوان در پی آموختن است، صدرای میان‌سال با قائل‌شدن به اصالت وجود در پی تدوین فلسفه‏‌ای نوین است و صدرای کهن‌سال نیز با توجه به مباحث قرآنی، روایی و عرفانی در پی وحدت و جامع‏‌نگری است. این مقاله به‏‌عنوان مقدمه به ذکر طبقه­‌بندی آثار صدرالمتألهین می­‌پردازد تا مبنایی برای بررسی جایگاه سیاست در آثار ملاصدرا به وجود آید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

An introduction to classification of Mulla Sadra's works

نویسنده [English]

  • Sharif Lakzaei
Assistant Professor and Faculty member of Islamic Sciences and Culture Academy, Qom, Iran
چکیده [English]

Various classifications are available of the academic life of Mulla Sadra, of which the most important is the classification made by Allama Tabatabaei. According to this classification Mulla Sadra's life can be divided into three periods of learning, mortification and self-purification, writing and teaching. Nearly all those who have come after Allama Tabatabaei have made use of this classification for explaining Mulla Sadra's life. The author is of the view that one can talk of three Mulla Sadras when one evaluates Mulla Sadra's academic life: young Mulla Sadra, middle-aged Mulla Sadra and old Mulla Sadra. Young Mulla Sadra is in pursuit of knowledge. The middle aged one intends to rewrite philosophy on the basis of the principle of priority of existence whereas the old one follows an integrated unity on the basis of Quranic, traditional and mystical discussions. This study offers a new classification of Sadra's works so as to pave the ground for assessing the place of politics in his works.

کلیدواژه‌ها [English]

  • scientific life
  • compilations
  • Sadr-o-Din Shirazi
  • Classification
  • Allameh Tabatabaei
  1. امیرمعزی، محمدعلی (1386). «مجاهد تأویل: شعری از ملاصدرا در مورد امام علی7». ترجمه روح الله حسینی. ماهنامه اطلاعات حکمت و معرفت، 19، ص49-59.
  2. ثبوت، اکبر (1378). «مقدمه‌اى بر شرح الهدایه صدرا»، مجله حوزه، 92، ص191ـ250.
  3. جوادی آملی، عبدالله (1382). سرچشمه اندیشه(ج3). چاپ سوم. قم: اسراء.
  4. خامنه­ای، سید محمد (1381). زندگی صدرالمتألهین و حکمت متعالیه(ج1). تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
  5. صدرالدین شیرازی، محمدبن‌ابراهیم (1382). الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة. ویراست دوم. مقدمه، تصحیح و تعلیق سید جلال‌الدین آشتیانی. قم: بوستان کتاب.
  6. ـــــــــــــــــــــــــــــــــ (1382الف). مجموعه اشعار فیلسوف کبیر صدرالدین شیرازی ملاصدرا. به تصحیح محمد خواجوی. تهران: مولی.
  7. ـــــــــــــــــــــــــــــــــ (1382ب). کسر اصنام الجاهلیة. تصحیح محسن جهانگیری. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1382.
  8. ـــــــــــــــــــــــــــــــ (1378). اسفار اربعه(ج1). ترجمه محمد خواجوی. تهران: مولی.
  9. ــــــــــــــــــــــــــــــــ (1377). رساله سه اصل. به تصحیح سیدحسین نصر. چاپ سوم. تهران: روزنه.
  10. ـــــــــــــــــــــــــــــــ (1376). مثنوی ملاصدرا. به تصحیح مصطفی فیضی. قم: کتابخانه عمومی حضرت آیت‏الله العظمی مرعشی نجفی.
  11. ــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1371). عرفان و عارف نمایان (ترجمه کتاب کسر اصنام الجاهلیه). ترجمه محسن بیدار. تهران: الزهراء.
  12. ـــــــــــــــــــــــــــــــ (1362). مبدأ و معاد. ترجمه احمدبن‌محمد الحسینی اردکانی. به کوشش عبدالله نورانی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  13. ــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1422ق). شرح الهدایة الاثیریة. تصحیح محمد مصطفى فولادکار. بیروت: موسسة التاریخ العربی.
  14. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1371). مجموعه مقالات و پرسش­ها و پاسخ­ها (ج2). به کوشش و مقدمه سیدهادی خسروشاهی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  15. عبودیت، عبدالرسول (1385). درآمدی به نظام حکمت صدرایی(ج1). تهران: سمت؛ قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
  16. لک­زایی، شریف (1390). «آزاداندیشی در حوزه­های علمیه شیعی: شخصی یا نهادین؟». فصلنامه شیعه شناسی، 33، ص41ـ66
  17. ـــــــــــــــ (1390 الف). «مسأله صدرالمتألهین در کسر اصنام الجاهلیه». در: سیاست متعالیه از منظر حکمت متعالیه (مجموعه مقالات) (ج4). قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  18. ــــــــــــــ (1387). سیاست متعالیه از منظر حکمت متعالیه. دفتر اول: نشست­ها و گفتگوها. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  19. لک­زایی، نجف (1387). اندیشه سیاسی صدرالمتألهین. چاپ دوم. قم: بوستان کتاب.
  20. مطهری، مرتضی (1377). مجموعه آثار (ج9). چاپ سوم. تهران: صدرا.
  21. نرم افزار حکمت اسلامی، مرکز تحقیقات کامپیوتری نور.
  22. نصر، سیدحسین (1383). صدرالمتألهین شیرازی و حکمت متعالیه. چاپ دوم. تهران: نشر روزنه.
  23. _________(1382). صدرالمتألهین شیرازی و حکمت متعالیه. ترجمه حسین سوزنچی. تهران: دفتر پژوهش و نشر سهروردی.