تأثیر فلسفه ابن‌‌سینا بر مکانیک کلاسیک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای رشته فیزیک دانشگاه یزد

2 استادیار و عضو هیئت علمی گروه فلسفه علم دانشگاه صنعتی امیر کبیر

چکیده

در این مقاله به مفهوم جسم و عوامل مؤثر بر حرکت آن از منظر ابن سینا پرداخته و تأثیر این مفاهیم و گزاره‌ها بر مکانیک کلاسیک را بررسی خواهیم کرد.
ضمن بیان نظرات ابن‌ سینا،  سیر تحول این مباحث فلسفی در فلسفه غرب (فلسفه دکارت، فلسفه لایب نیتس و مباحث فلسفی اختیار شده توسط نیوتن) را تحلیل نموده و نهایتاً به اثبات اصل ماند و قوانین پایستگی انرژی و اندازه حرکت می‌پردازیم.
 همچنین مبانی فلسفی را که منجر به پذیرش قانون واحد برای توصیف حرکت‌های زمینی و آسمانی شد مطرح کرده و با روش تحلیلی نشان خواهیم داد که اندیشه‌های بوعلی سینا ـ که از طریق ترجمه آثار ابن رشد به اروپا راه یافت ـ تأثیری به‌سزا در تدوین مکانیک کلاسیک داشته است.
همچنین به‌اجمال نشان خواهیم داد که بخشی از  فلسفه طبیعی  ابن‌ سینا این قابلیت را دارد که هرگاه با ریاضیات مناسب ترکیب گردد، برخی از معادلات اساسی فیزیک را به‌طور کامل‌تر به‌دست دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Influence of Ibn Sīnā's Philosophy on Classical Mechanics

نویسندگان [English]

  • raziah borjian 1
  • Reza Haji Ebrahim 2
1 PhD student in Physics, Yazd University.
2 Assistant Professor and faculty member of Philosophy of Science Department, at Amirkabir University of Technology
چکیده [English]

In this article, we delve into the concept of body and the factors influencing its motion from Ibn Sīnā's perspective, and we explore the impact of these concepts and propositions on classical mechanics. In addition to discussing Ibn Sīnā's opinions, we analyze the evolution of these philosophical topics in Western philosophy (from Descartes and Leibniz to philosophical concepts of Newton) and ultimately provide evidence for the law of inertia, and the laws of conservation of energy and momentum.
We also address the philosophical foundations that led to the acceptance of a unified law for describing terrestrial and celestial motions. Through an analytical approach, we demonstrate that the ideas of Ibn Sīnā, transmitted to Europe through the translation of the works of Ibn Rushd, have significantly contributed to the development of classical mechanics. Furthermore, we briefly demonstrate that a portion of Ibn Sīnā's natural philosophy, when combined with appropriate mathematics, can provide a more complete set of some of the fundamental equations in physics.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Classical mechanics
  • Ibn Sīnā's philosophy
  • Law of inertia
  • Concept of body
  • Law of conservation of energy
  • Conservation of momentum principle
  1. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1379). النجاه من الغرق فی بحر الضلالات. چاپ دوم. تهران: دانشگاه تهران. مؤسسه انتشارات و چاپ.
  2. ـــــــــــــــ (بی‌تا). الشفاء (ج5). تحقیق دکتر محمود قاسم. بی‌جا: وزاره الثقافه و الارشاد القومی، اداره العامه الثقافه.
  3. ـــــــــــــــ (1989م). الحدود. چاپ دوم. قاهره: الهیه المصریه العامه للکتاب.
  4. ـــــــــــــــ (1394). شرح الاشارات و التنبیهات (ج2). به تحقیق حسن حسن‌زاده آملی. چاپ چهارم. قم: بوستان کتاب.
  5. حسنی، ابوالحسن (1396). حکمت عقلانی و حیای طبیعیات. قم: مرکز بین المملی ترجمه و نشر المصطفی.
  6. دکارت، رنه (1360). اصول فلسفه. منوچر صانعی دره بیدی. تهران: آگاه.
  7. ـــــــــــــــ (1390). فلسفه دکارت. منوچر صانعی دره بیدی. چاپ دوم. تهران: انتشارات بین‌المللی هدی.
  8. دی یر، پیتر رابرت (1388). تاریخ علم. عبدالحسین آدرنگ و نگار نادی. تهران: سخن.
  9. سجادی، هدایت (1387). "مکانیک گالیله‌ای و حرکت‌شناسی در فلسفة اسلامی". فصلنامه فلسفه و کلام اسلامی آینه معرفت. تهران: دانشگاه شهید بهشتی،
  10. صافیان، محمدجواد و ناصر مؤمنی.(1390) «بررسی تطبیقی مفهوم مکان نزد ارسطو، دکارت و هیدگر». ص65-76، متافیزیک، ش9و10.
  11. صانعی دره بیدی، منوچهر (1382). فلسفه لایب نیتس. تهران: ققنوس.
  12. طارمی، عباس (1399). نظریه میل ابن‌سینا و تاثیر آن بر نظریه بوریدان. تهران: انتشارات مولی.
  13. طارمی، عباس و جعفر چاوشی. (1392). «دینامیک پیوسته ابن‌ سینا در مقابل دینامیک گسسته ارسطو». خردنامه صدرا، ، ش۷۱، ص۷۱-۸۴.
  14. فرشاد، مهدی (1363). طبیعیات ارسطو. تهران: امیرکبیر.
  15. فاولز، گ.ر (1378). مکانیک تحلیلی. جعفر قیصری. چاپ سوم. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  16. کاپلستون، فردریک (1379). فرهنگ و تاریخ فلسفه غرب. علی کرباسی‌زاده اصفهانی. تهران: مؤسسه انتشارات مدینه.
  17. ـــــــــــــــ (1388). تاریخ فلسفه. با ترجمه غلامرضا اعوانی. چاپ پنجم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  18. گلشنی، مهدی(1396). «سیر تحول ازعلوم رشته ای تا علوم میان‌رشته‌ای و علوم یکپارچه». فلسفه علم. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 8 (1)، ص 69-76.
  19. لتا، رابرت (1384). فلسفه لایب نیتس. ترجمه فاطمه مینایی. چاپ اول. تهران: هرمس.
  20. نیوتن، ایزاک (1395). اصول ریاضی فلسفه طبیعی. بهنام شیخ باقری. تهران: نشر نی.
  21. Dutens, Louis (1768) Fontenelle, "Eloge," in G. W. Leibniz, Opera Omnia,. Geneva.
  22. Jammer, max(1962), CONCEPTS OF FORCE “A STUDY IN THE FOUNDATIONS OF DYNAMICS”, HARVARD UNIVERSITY PRESS, MASSACHUSETT.
  23. stallo,j.b.,concepts and theories of modern physics, D. Appleton and Company, New York, 1888.
  24. Ernest A. Moody (1951). Galileo and Avempace: The Dynamics of the Learning Tower Experiment (I) ; Journal of the History Ideas, (12) 2, 163-193.
  25. http://web.mit.edu/8.286/www/slides07/NewtonBentley.pdf.