مرجعیت علمی قرآن کریم و تاثیر آن در روش فلسفه اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

از جمله معانی و تفسیرهای مطرح برای مرجعیت علمی قرآن، اثرگذاری معنادار آن در یک حوزه دانشی است که شامل عرصه برون‌علمی (نظیر مبادی و روش آن علم) و نیز عرصه درون‌علمی (نظیر مسائل و نظریات مطرح در آن علم) می­شود. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی اثرگذاری تعالیم قرآنی و وحیانی بر روش فلسفی می­پردازد و ضمن تبیین شاخصه­های روش فلسفی، در صدد است تا نشان دهد که هر چند روش فلسفی (یعنی روش برهانی و یقینی) مورد تأیید قرآن است، اما یگانه راه کشف حقیقت نیست‌ از این رو فلاسفه مسلمان با الهام از تعالیم قرآن کریم، به نقادی عقل و تعیین حد و حدود آن پرداخته و از اعتبار معرفت‌شناختی وحی و کشف و شهود در کنار آن سخن گفته­اند و عقل منطقی و روش ارسطویی را یگانه راه کشف حقیقت نمی­دانند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Qur'an as a Cognitive Authority and Its Role in the Method of Islamic Philosophy

نویسنده [English]

  • Alireza Asaadi
An assistant professor and faculty member at The Islamic Culture and Science Research Center.
چکیده [English]

From among the proposed meanings and interpretations for the cognitive authority of the Qur'an, is its significant impact on a discipline of knowledge both outside (such as principles and method of that discipline) and inside (such as issues and current theories in that discipline).
    Having adopted an analytic-descriptive method, the author goes to study the influence of the revealed and Qur'anic teachings on philosophical method. Not only does he explain the indexes of philosophical method, but also goes to demonstrate that this method (proof and certitude) is approved by the Qur'an; it is not the only method for discovering the truth, though. Accordingly and inspired by the Qur'anic teachings, Muslim philosophers have criticized the limitations of the intellect and talked about the cognitive value of revelation and spiritual visions, and have not confined the way of discovering the truth to logical reasoning or Aristotelian method.
                                                         

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Glorious Qur'an
  • cognitive authority the Qur'an
  • the Islamic philosophy
  • the philosophical method
  • the rational method
  1. ـ قرآن کریم.

    1. ابن درید الأزدی، محمدبن‌حسن (1988م). جمهره اللغه. بیروت: دار العلم للملایین.
    2. ابن ‌رشد، محمدبن‌احمد (بی‌تا). فصل المقال فیما بین الحکمه و الشریعه من الاتصال. چاپ سوم. به تحقیق محمد عماره. قاهره: دار المعارف.
    3. ابن ‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (2007م). أحوال النفس. به تحقیق احمد فواد اهوان. پاریس: دار بیبلیون.
    4. ـــــــــــــــ (1376). الالهیات من کتاب الشفا. به تحقیق حسن حسن‌زاده آملی. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
    5. ـــــــــــــــ (1400ق). رسائل ابن سینا (کتاب عیون الحکمة). قم: بیدار.
    6. ـــــــــــــــ (1375). الاشارات و التنبیهات (ج2). شرح خواجه نصیرالدین طوسی. قم: نشر البلاغه.
    7. ـــــــــــــــ (1404ق).التعلیقات. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
    8. ـــــــــــــــ (1379). النجاة من الغرق فی بحر الضلالات. تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
    9. ـــــــــــــــ (1405ق). الشفاء، «المنطق». قم: مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی.
    10. اأزهری، محمدبن‌احمد (1421ق). تهذیب اللغه. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    11. حکمت، نصرالله (1399). درآمدی به تاریخ فلسفه اسلامی. چاپ دوم. تهران: انتشارات الهام.
    12. شهرزوری، محمدبن‌محمود (1372). شرح حکمة الإشراق. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگى‌.
    13. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1354). المبدأ و المعاد. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
    14. ـــــــــــــــ (1366). تفسیر القرآن الکریم (ج1). چاپ دوم. قم: بیدار، قم.
    15. ـــــــــــــــ (1382). شرح و تعلیقه صدرالمتالهین بر الهیات شفا (ج1). تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
    16. ـــــــــــــــ (1383). شرح اصول الکافی (ج3). تصحیح محمد خواجوی. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
    17. ـــــــــــــــ (1981م). الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة.(ج8،7،5،1). چاپ سوم. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    18. طباطبایی، سید محمدحسین (1362). نهایة الحکمة. قم: مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین.
    19. ـــــــــــــــ (1387). شیعه (مجموعه مذاکرات با پروفسور هانری کربن). به کوشش سید هادی خسروشاهی. چاپ دوم. قم: بوستان کتاب.
    20. ـــــــــــــــ (1388). شیعه در اسلام. چاپ پنجم. قم: بوستان کتاب.
    21. ـــــــــــــــ (1393ق). المیزان فی تفسیر القرآن (ج14، 16). چاپ دوم. قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
    22. طریحی، فخرالدین (1408ق). مجمع البحرین. چاپ دوم. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
    23. فارابی، محمدبن‌محمد (1408ق). کتاب البرهان خمسة فصول (ج۱). قم: کتابخانه عمومی حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی.
    24. فراهیدی، خلیل‌بن‌احمد(1405ق). العین. قم: دارالهجرة.
    25. فیومی، احمدبن‌محمد‌ (1405ق). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر الرافعی. قم: دارالهجرة.
    26. قطب‌الدین رازی، محمدبن‌محمد(1403ق). شرح الإشارات و التنبیهات للطوسی (ج2). قم: دفتر نشر الکتاب.
    27. مطهری، مرتضی (1372). مجموعه آثار (ج3، 5). چاپ هشتم. تهران: انتشارات صدرا.