ریشه‌یابی مبانی نظریه ملاصدرا در اتحاد نفس و بدن در علم‌النفس سهروردی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای پردیس فارابی دانشگاه تهران

2 دکترای فلسفه اخلاق دانشگاه باقرالعلوم(علیه السلام)

چکیده

این مقاله تلاشی است برای نشان دادن اینکه علم‌النفس صدرایی، صورت تکامل‌یافته علم‌النفس سهروردی است. سهروردی در تبیین رابطه نفس و بدن، از فلسفه مشاء فاصله گرفته و گام‌های اولیه را در این راه فلسفی به‌خوبی برداشته، اما توفیق اتمام آن را پیدا نکرده است. هرچند سهروردی به عینیت و وحدت نفس و بدن صدرایی دست نیافت، اما زمینه‌هایی را براساس نظام نوری و ارتباط حقیقی مراتب نور و حقیقت نوری نفس در اختیار صدرا گذاشت تا صدرا براساس آن، به قاعده «النفس فی وحدتها کل القوی» دست یابد که به نظریه «وحدت در عین کثرت» و «کثرت در عین وحدت» معروف است. نفس حقیقتی ذومراتب است که در مرتبه بدن، عین بدن و در مرتبه مجرد، فراتر از بدن است. حقیقت نفس تنها در مرتبه بدن خلاصه نمی‌شود، بلکه از ماده تا مجرد را پر کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Inquiry into the Roots of Mulla Sadra’s Principles in Body-and-Mind Union in Suhrawardi’s Theory of Mind

نویسندگان [English]

  • seyyed mohammad ghadery 1
  • seyyed Razi ghadery 2
1 A PhD. Student Pardis Farabi University of Tehran
2 A PhD. holder of philosophy of ethics from Baqir-u al-Ulum University
چکیده [English]

In their article, the authors have tried to show that Sadra’s theory of mind is a developed form of Suhrawardi’s. In his explanation of body-and-mind relation, Suhrawardi has broken with the peripatetic philosophy; he has taken the primary steps duly, but failed to accomplish it. He failed to come up with Sadra’s theory of body-and-mind identical unity; however, as per his system of light and real ties in the graded spectrum of light, Suhrawardi paved the way for Mulla Sadra to propose the rule “the soul in its unity is identical with its faculties”, celebrated as “unity within multiplicity and multiplicity within unity”. Mind is a graded entity which in the grade of corporeality is identical with the body and in the grade of incorporeality is higher than the body.  The entity of mind is not confined within the grade of body, rather, it encompasses all grades from corporeal matter to incorporeal spirit..
                          

کلیدواژه‌ها [English]

  • the system of light
  • mind
  • body
  • Suhrawardi
  • Mulla Sadra
  1. ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1379). شعاع اندیشه و شهود در فلسفه سهروردی. چاپ پنجم. تهران: انتشارات حکمت.
  2. سبزواری، ملاهادی (1379). شرح المنظومة. به تصحیح و تعلیقه حسن حسن‌زاده آملی. بی‌جا: نشر ناب.
  3. سهروردی، یحیی بن حبش (1355). مجموعه مصنفات شیخ اشراق. تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه.
  4. قطب‌الدین شیرازی، محمود بن مسعود (1369). شرح حکمة الاشراق. چاپ سوم. به تصحیح محمد بیدار. قم: نشر بیدار.
  5. شهرزوری، محمد بن محمود(1372). شرح حکمة الاشراق. به تحقیق حسین ضیائی. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  6. داناسرشت، اکبر (1348). خلاصه افکار سهروردی و ملاصدرا. چاپ سوم. بی‌جا: بی‌نا.
  7. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1382). شرح و تعلیقة صدرالمتألهین بر الهیات شفای ابن‌سینا. به تصحیح و تحقیق و مقدمه نجفقلی حبیبی. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
  8. ـــــــــــــــ (1375). مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتألهین. چاپ سوم. به تصحیح حامد ناجی. تهران: حکمت.
  9. ـــــــــــــــ (1360). الشواهد الربوبیة. به تصحیح و تعلیقه سید جلال‌الدین آشتیانی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  10. ـــــــــــــــ (1981م). الحکمةالمتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة. (ج 9،8،5،2،1). بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
  11. یزدان‌پناه، سید یداللّه (1389). حکمت اشراق. به تحقیق و نگارش مهدی علیپور. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.