کیفیت معاد جسمانی در دیدگاه علامه محمدحسین غروی اصفهانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه سبزوار ، سبزوار، ایران

چکیده

ترسیم کیفیت معاد جسمانی، از معضلات باورهای دینی است که از دیرباز مورد بررسی دین‌باوران بوده و اندیشمندان این حوزه را به دو قطب‌ متقابل کشانده است. برخی معاد جسمانی را  به کلی انکار کرده و در مقابل برخی به انحصار معاد در معاد بدنی روی آورده‌اند. اصول حاکم بر معرفت نفس در هر دیدگاه، زاویه افتراق را با دیدگاه دیگر استوار ساخته و سبب تنوع آرا گشته ‌است. در نظام حکمت صدرایی، اصولی پی‌ریزی شده تا با هماهنگی متون دینی، بیان کیفیت توجیه‌پذیر شود. حکیم مؤسس، آقاعلی مدرس با احساس درانداختن طرحی نو، با رویکرد «بدن پویا به‏‌سوی نفس»، به نظریه خاصی درباره معاد بدن پرداخت. طرح وی مورد استقبال صاحب‌نظران قرار نگرفت، ولی از سوی برخی پذیرفته و تأیید شد. از آن جمله علامه محمدحسین غروی اصفهانی است که به‏ تبع استاد و با توجه به درون‌مایه‌های حکمت متعالیه، در وجیزه‌ای به احیای نظر استاد خود پرداخت. این وجیزه از آن نظر اهمیت دارد که می‏‌کوشد با مرتب‌سازی نوین از اصول حکمت صدرایی، نظریه آقاعلی حکیم را با ابهام کمتر و تلخیص بیشتر توجیه‌پذیر کند. نظر وی در بخش مبانی با زمینه صدرایی و در بخش رهیافت‌ها با پیشینه رهیافت‌های استادش آقاعلی مدرس نمود دارد. آمیزه‌ای از مبانی متعالی و پایبندی به مواضع کلامی، رهاوردی نو برای پردازش کیفیت معاد جسمانی در منظر علامه اصفهانی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Bodily resurrection from the viewpoint of Allama Muhammad Husain Gharavi Isfahani

نویسنده [English]

  • Muhammad Reza Ershadiniya
Assistant professor and faculty member of Sabzawar University, Sabzawar, Iran
چکیده [English]

How to explain bodily resurrection has long been among difficult issues of religious belief, with some denying and others approving of it. The psychological principles each adopted paved the ground for its divergence with the other, bringing about thus a variety of opinions. Sadrian philosophy explains bodily resurrection on the basis of the principles that are in harmony with religious texts. Assuming that his project of 'a body moving towards soul' was a new one, Agha Ali presented a new theory of bodily resurrection. Though his theory was not accepted by many, some welcomed it, one among whom was Allama Muhammad Husain Gharawi Isfahani, who in a short treatise revived his master's theory with the inspiration he took from transcendental philosophy. This short treatise is important because it explains Agha Ali's theory with much precision and less ambiguity. His fundamental principles are grounded on Sadrian thoughts whereas his approaches are in line with those of his master, Agha Ali.  A combination of adherence to transcendental principles and a support for theological opinions gave rise [in his philosophy] to a new methodology for processing bodily resurrection.

کلیدواژه‌ها [English]

  • bodily resurrection
  • Mulla Sadra
  • Agha Ali Muddarris
  • the sage
  • Allama Muhammad Husain Gharawi Isfahani
  1. قرآن کریم.

    1. زنوزی، علی‌بن‌عبدالله (1378). مجموعه مصنفات حکیم موسس آقاعلی مدرس طهرانی(ج2). تصحیح و تحقیق محسن کدیور. تهران: مؤسسه اطلاعات.
    2. صدرالدین شیرازی، محمدبن‌ابراهیم (1410ق). الحکمة‌المتعالیة فی‌الاسفار الاربعة(ج8 و 9). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    3. غروی اصفهانی‌(کمپانی)، محمدحسین (۱۳۶۴). «رساله اثبات معاد جسمانی». مجله نور علم، ۱۲، ص۱۳۵-۱۴۰.