تحلیل توقیت ظهور حضرت مهدی(عج) در روایت ابولبید «بازنمایی ترفند بهائیت در استناد به یک روایت»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 طلبه سطح سه مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قم

2 دانشیار و عضو هیئت علمی جامعه المصطفی(ص) العالمیه

چکیده

روایت ابولبید در بیان رمز و راز حروف مقطعه قرآن، به قیام قائمانی هنگام تحقق حروف مقطعه فواتح سور اشاره دارد. در این روایت، ظهور حضرت حجت(عج) را در تحقق «الر» یا «المر» دانسته است. علامه مجلسی در بحار الانوار چند احتمال را در مراد روایت بیان کرده و در کتاب رجعت دچار توقیت احتمالی گشته، سال 1155ق. را سال ظهور احتمالی تعیین می‌کند. از سوی دیگر، این روایت می‌تواند خاستگاهی برای سوءبرداشت‌‌ها باشد؛ چنان‏که فرقه بهائیت به‏وسیله ابوالفضل گلپایگانی، این روایت را دلیلی بر حقانیت ادعای علی‏‌محمد شیرازی ملقب به باب در سال 1260ق دانسته است. راقم این سطور با روش توصیفی ـ تحلیلی درصدد تبیین محتوایی و سندی این روایت است. یافته‏‌های تحقیق نشان می‌‌دهد این روایت که دچار ضعف سند و دلالت است، در امر خطیر امامت (یا نبوت ادعایی) قابل استناد نیست و در صورت استناد، کاملاً مطابق بر حضرت مهدی(عج) است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

An Analysis of Fixing Time for Imam Mahdi's Appearance in Abu Labid's Tradition (disclosing Bahaes' Trick in Referring to a Tradition)

نویسندگان [English]

  • Muhammad Ali Fallah Abad 1
  • Izz al-Din Rezanejad 2
1 Level Three Student of Mahdaviyat Academy of Qom Seminary
2 Associate Professor and Faculty member of al-Mustafa University
چکیده [English]

Explaining the Muqatta'at or abbreviated lettes of Quran, Abu Labid's tradition alludes to those who up-rise when abbreviated letters in beginning of Quranic chapters are realized. According to this tradition, Imam Mahdi appears when 'alif lam ra or alif lam mim ra are realized. In his Behar al-Anwar, Allama Majlisi says that there are some probabilities concerning the meaning of this tradition. In his Rij'at Book, he however happens to fix a probable time for the Imam's appearance saying that 1155 AH is the time he will probably appear. This tradition can serve as a ground for some misunderstandings. Abu al-Fazl Gulpayagani a leading figure of Bahaei sect considers this tradition as a reason why Ali Muhammad Shirazi known as Bab was right when he claimed that he was the promised Mahdi appearing in 1260 AH. Using a descriptive analytic methodology, the writer tries to explain the content of this tradition as well as its chain of reporters. This study shows that this tradition is weak both in terms its reporters as well as in terms of its signification. Thus it cannot be referred to in important matters such as imamate (or alleged prophecy). If this tradition is trusted at all, it can be referred only to Imam Mahdi.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Mahdi
  • appearance
  • Abu Labid
  • fixing time
  • abbreviated letters
  • Baha'ism
1. ابن‌بابویه، محمدبن‌على (1395ق). کمال‌الدین و تمام النعمة. (ج1). صححه و علق علیه علی‌اکبر الغفاری. تهران: اسلامیه، چاپ دوم.
2. ـــــــــــــــــــــ (1403ق). معانی‌الأخبار. بتصحیحه علی‌اکبر الغفاری. قم: دفتر انتشارات اسلامى.
3. ابن‌هشام، محمدبن‌احمد (1360). المدخل الی تقویم اللسان. تحقیق حاتم الضامن. مجله المورد، شماره 40-39، ص205-302. قابل دسترس در:
 http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/283863
4. ابن‌سیده، علی‌بن‌اسماعیل (بی‌تا). کتاب المخصص. قابل دسترس در:
  http://www.alwarraq.com
5.       ابن‌منظور، محمد‌بن‌مکرم (1414ق). لسان العرب. (ج7). مصحح جمال‌الدین میردامادی. بیروت: دار الفکر؛ دار صادر، چاپ سوم.
6.     بحرانى، هاشم‌بن‌سلیمان (1419ق). البرهان فی تفسیر القرآن. (ج 2و3). تحقیق مؤسسة البعثة، قسم الدراسات الاسلامیة. قم: مؤسسة البعثة، مرکز الطباعة و النشر.
7.    بحرانى‌اصفهانى، عبدالله (1382). عوالم العلوم و المعارف والأحوال ـ الإمام علی‌بن‌أبی طالب(ع)‏. مستدرکاتها محمدباقر موحد الابطحی الاصفهانی، قم: مؤسسة الإمام المهدیf‏، چاپ دوم.
8.       برقى، احمد‌بن‌محمد (1342). رجال البرقی. به همراه الطبقات شیخ طوسی. تصحیح حسن مصطفوی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
9.       ـــــــــــــــــــ (1371ق). المحاسن. (ج1). به تصحیح جلال‌الدین الحسینی. قم: دارالکتب الإسلامیة، چاپ دوم.
10.     تقی‌الدین حلی، حسن‌بن‌علی (1342).‏ الرجال (لابن داود). تحقیق و تصحیح محمدصادق بحرالعلوم. تهران: دانشگاه تهران. ‏
11.     تهرانی، جواد (1346). بهایی چه می‌گوید. (ج1). تهران: دار الکتب الاسلامیة.
12.   حر عاملى، محمدبن‌حسن (1376). الفصول المهمة فی أصول الأئمة (تکملة الوسائل). (ج1). تحقیق و اشراف محمدبن‌محمد الحسین القائینی. قم: مؤسسة معارف اسلامى امام رضا(ع).
13.     ـــــــــــــــــــــــ (1409ق). وسائل الشیعة. (ج27). قم: مؤسسه آل‌البیت: لاحیاء التراث.
14.     ـــــــــــــــــــــــ (1425ق). اثبات الهداة باالنصوص والمعجزات. (ج4). بیروت: اعلمی.
15.     حسن‌بن‌على8، امام یازدهم (1409ق). التفسیر المنسوب إلى الإمام الحسن‌بن‌علی العسکری(ع). قم: مدرسة الامام المهدیf.
16.   حسن، حسن ابراهیم (1422ق). تاریخ اسلام السیاسی والدینی والثقافی والاجتماعی. (ج1). بیروت: دار الجیل؛ قاهرة: مکتبة النهضة المصریة، چاپ پانزدهم.
17.     حویزى، عبدعلى‌بن‌جمعة (1415ق). تفسیر نور الثقلین. (ج2و4). صححه و علق علیه هاشم الرسولی المحلاتی. قم: اسماعیلیان، چاپ چهارم.
18.     خویی، ابوالقاسم (1403ق). معجم رجال الحدیث وتفصیل طبقات الرواة. بیروت: مدینة العلم، چاپ دوم.
19.    دانی، عثمان‌بن‌سعید (1407ق). المحکم فی نقط المصاحف. عنی بحقیقه عزة حسن. دمشق: دار الفکر، الطبعة الثانیة. قابل دسترس از: المکتبة الشاملة.
20.     ذاکری، مصطفی (1379). تاریخ ابجد و حساب جمل در فرهنگ اسلامی. مجله معارف، (2) 17 (شماره پیایی 50)،  ص18-47.
21.     زیدان، جرجی (1382). تاریخ تمدن اسلام. ترجمه و نگارش علی جواهر کلام.  تهران: امیرکبیر، چاپ دهم.
22.     سیوطی، عبدالرحمن بن‌ابی‌بکر (1420ق). الدر المنثور فی تفسیر المأثور. (ج1). بیروت: دارالفکر.
23.     شاهرودی، احمدبن‌محمدعلی (1333). حق المبین. (ج2). [بی‌جا]: نشر الماهر مشهدی خداداد، نسخه الکترونیک.
24.   ــــــــــــــــــــــــــــ (1343). راهنمای دین در دفع شبهات مبطلین (موسوم به تنبیه الغافلین فی دفع شبهات المبطلین). (ج2). [بی‌جا: بی‌نا] (تهران: چاپخانه حیدری).
25.     شیرازی، علی‌محمد (بی‌تا). دلایل السبعة فارسی. [بی‌جا: بی‌نا].
26.     طبرسى، فضل‌بن‌حسن (1390ق). إعلام الورى بأعلام الهدى( ط- القدیمة). (ج1). تهران: اسلامیه، چاپ سوم.
27.     طبری محمدبن‌جریر (1418ق). تاریخ الطبری المعروف بتاریخ الامم والملوک. (ج 2 و11). بیروت: دار الفکر.
28.     ـــــــــــــــــــ (1418ق الف). تاریخ الطبری المعروف بتاریخ الامم والملوک. تحقیق عبد اعلی مهنا. بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
29.     طریحی، فخرالدین‌بن‌محمد (1375). مجمع البحرین. (ج2). تحقیق احمد الحسینی اشکوری. تهران: مرتضوی، چاپ سوم.
30.   طقّوش، محمد سهیل (1385). دولت عباسیان. ترجمه حجت‌الله جودکی، با اضافاتی از رسول جعفریان. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ سوم.
31.     طوسی، محمد‌بن‌حسن (1415ق). رجال الطوسی. تحقیق جواد القیومی. قم: مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ سوم.
32.     علامه‌حلى، حسن‌بن‌یوسف‏ (1417ق). خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال.‌ تحقیق جواد قیومی. [قم]: مؤسسه نشر اسلامی.
33.     عیاشى، محمدبن‌مسعود (1380). تفسیر عیاشی. (ج2). تصحیح هاشم رسولی محلاتی، تهران: المطبعة العلمیة.
34.     فراهیدى، خلیل‌بن‌أحمد (1409ق). العین. (ج7). قم: هجرت، چاپ دوم.
35.    فیض‌کاشانى، محمد‌محسن‌بن‌شاه‌مرتضى (1415ق). تفسیر الصافی. (ج 1و2). صححه وقدم له وعلق علیه حسین الاعلمی حسین. تهران: مکتبة الصدر، چاپ دوم.
36.     قرشی، عبدالرحمن بن عیاش. تلخیص المتشابه فی الرسم. قابل دسترس از: المکتبة الشاملة.
37.   قمی مشهدی، محمدبن‌محمدرضا (1368). تفسیر کنز الدقائق بحر الغرائب. (ج 3 و11). تحقیق حسین درگاهی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مؤسسه چاپ و انتشارات.
38.     قمی، علی‌بن‌ابراهیم (1404ق). تفسیر القمی. (ج1). صححه و علق علیه و قدم له السید طیب الموسوی الجزائری. قم: دار الکتاب، چاپ سوم.
39.     گلپایگانی، ابوالفضل (1995م). فصل الخطاب. [بی‌جا]: مؤسسه معارف بهایی، 151بدیع.
40.     ــــــــــــــــــــــ (2001م). فرائد. هوفهایم (آلمان): موسسه مطبوعات امری آلمان، 158بدیع.
41.     مامقانی، عبدالله (1431ق). تنقیح المقال فی علم الرجال. (ج26). تحقیق محی‌الدین مامقانی. قم: مؤسسة آل‌البیت: لاحیاء التراث.
42.   مجلسی، محمدباقربن‌محمدتقی (1384).کتاب رجعت (چهارده حدیث از ولادت امام زمان(عج) تا رجعت ائمه:). تحقیق سید حسن موسوی. قم: دلیل ما، چاپ دوم.
43.     ــــــــــــــــــــــــــــــ (1403ق). بحارالانوار. (ج52، 63 و 89). بیروت: داراحیاء التراث العربی، چاپ دوم.
44.     مرتضی زبیدی، محمدبن‌محمد (1414ق). تاج العروس من جواهر القاموس. (ج10). دراسته و تحقیق علی شیری. بیروت: دارالفکر.
45.     نجاشی، احمدبن‌علی (1407ق). رجال النجاشی. قم: مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ ششم.
46.     نمازی شاهرودی، علی (1415ق). مستدرکات علم رجال. (ج8). تهران: حیدری.
47.     یعقوبی، احمدبن‌اسحاق (1382). تاریخ یعقوبی. (ج1). ترجمه محمد ابراهیم آیتی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
48.    یزدى حائرى، علی‌بن‌زین‌العابدین (1422ق). إلزام الناصب فی إثبات الحجة الغائبf. (ج1). تحقیق علی عاشور. بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.