معیارهای کارآمدی دولت در فلسفه سیاسی خواجه نصیرالدین طوسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

با توجه به اینکه معیارهای کارآمدی دولت در فلسفه‌های سیاسی متفاوت است، مسأله این است که کارآمدی دولت در فلسفه سیاسی خواجه نصیرالدین طوسی از چه معیارهایی برخوردار است؟ هدف آن است که نشان داده شود کارآمدی دولت در فلسفه سیاسی خواجه نصیرالدین طوسی، متناسب با نوع ره‌یافتی که ایشان از هستی و پیشرفت و کمال انسان دارد، از معیارهای خاصی برخوردار می‌باشد. روش پژوهش این نوشتار، تحلیل از محتوای گزاره‌های توصیفی و هنجاری و تجویزی از انسان و اقتضائات کمالات او در حوزه حیات مدنی بوده و روش جمع‌آوری اطلاعات نیز روش کتابخانه‌ای می‌باشد. نتیجه بحث آنکه در دستگاه فلسفه سیاسی خواجه نصیرالدین طوسی، معیارهای کارآمدی دولت در چارچوب اعتدال مدنی در دو سطح سلبیِ پیش‌گیرانه و بازدارنده از آسیب‌ها و انحرافات و بی‌عدالتی‌ها و ایجابیِ زمینه‌ساز تعادل و تعالی انسان بوده و رشد و پیشرفت توأمانی مادی و معنوی، فردی و جمعی و رفاهی آسایش و آرامش‌آور حیات مدنی انسان را در پی دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Khuwja Nasir al-Din Tusi on the Criteria for Efficiency of Government

نویسنده [English]

  • morteza yousefirad
An assistant professor and faculty member at The Islamic Culture and Science Research Center.
چکیده [English]

Viewing the fact that criteria for the efficiency of government are different in various political philosophies, the author has tried to study Khujwa Nasir Tusi’s view on the issue. More precisely, he aims to study Tusi’s criteria as per his particular approach to existence and perfection of man. The adopted method for the collection of data is library-reference and for processing is to analyze the content of descriptive and prescriptive propositions about man and the demands of man’s perfection in man’s civil life. The result is that in Khwja Nasir Tusi’s political philosophy, government’s efficiency is defined within the framework of civic moderation at two levels: 1- negatively preventive which restrains harms deviations and injustice, and 2-, positively preparing the ground for man’s moderation and transcendence giving rise to man’s material and spiritual, individual and social progress, and welfare and peace of man’s civic life.

کلیدواژه‌ها [English]

  • the efficiency of government
  • Khuwaja Nasir Tusi’s political philosophy
  • civic moderation
  • man’s moderation
  • man’s transcendence
  1. ابن‌خلدون (1362). مقدمه (ج1). ترجمه گنابادی. تهران: مرکز انتشارات علمی و فرهنگی.
  2. ابن‌‌سینا، حسین بن عبدالله (1403ق). الاشارات و التنبیهات (ج1، 2 و 3). مع الشرح للمحقق نصیرالدین الطوسی و شرح الشرح للعلامة قطب‌الدین الرازی، دفتر نشر الکتاب.
  3. دوانی، جلال‌الدین (بی‌تا). اخلاق جلالی. چاپ سنگی. بی‌جا. بی‌نا.
  4. دهخدا، علی اکبر (1377). لغت‌نامه دهخدا (ج9). تهران: دانشگاه تهران.
  5. رضاییان، علی (1379). مبانی سازمان و مدیریت. تهران: سمت.
  6. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1343). المظاهر الاهیه. ترجمه و تحقیق سید حمید طبیبیان. تهران: امیرکبیر.
  7. قطب‌الدین شیرازی، محمد بن مسعود (1369). درة التاج. با تصحیح ماهدخت بانو همایی. تهران : انتشارات علمی و فرهنگی.
  8. طریحی، فخرالدین بن محمد (1415ق). مجمع البحرین. بی‌جا: مرکز الطباعه و النشر فی مؤسسه البعثه.
  9. طوسی، محمد بن محمد (1373). اخلاق ناصرى. چاپ پنجم. به تصحیح مجتبی مینویی و علی‌رضا حیدری. تهران: نشر خوارزمی.
  10. ـــــــــــــــ (1377). اخلاق محتشمی. با تصحیح محمدتقی دانش‌پژوه. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  11. ـــــــــــــــ (1367). اساس‏الاقتباس. چاپ سوم. با تصحیح محمدتقی‌مدرس‌ رضوی. تهران: انتشارات‌ دانشگاه تهران.
  12. ـــــــــــــــ (1363). رساله جبر و اختیار. نشر علوم اسلامی.
  13. ـــــــــــــــ (1335). فصول العقاید. به کوشش محمدتقی دانش پژوه. تهران: دانشگاه تهران.
  14. علامه حلی، حسن بن یوسف (بی‌تا). کشف الفوائد فی شرح القواعد العقاید. چاپ سنگی.
  15. فارابی؛ ابونصر محمد بن محمد (1986م). الملّه. تحقیق محسن مهدى. بیروت: دارالمشرق.
  16. فارابی؛ ابونصر محمد بن محمد (1405ق). فصول منتزعه. به تحقیق فوزى مترى نجار. بى‏جا: انتشارات الزهراء.
  17. مک لین، ایان (1387). فرهنگ علوم سیاسی آکسفورد. ترجمه حمید احمدی. تهران: میزان.
  18. معین، محمد (1360). فرهنگ فارسی معین. چاپ چهارم. تهران: سپهر.
  19. یوسفی راد، مرتضی (1380). اندیشه سیاسی خواجه نصیرالدین طوسی. قم: بوستان کتاب.
  20. ـــــــــــــــ (1394). مبانی فلسفه سیاسی مشاء. چاپ اول. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.