تبیین کیفیت نزول وحی در دیدگاه ملاصدرا و پاسخ به اشکالات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای فلسفه اسلامی دانشگاه باقر العلوم علیه السلام

2 استاد و عضو هیئت علمی دانشگاه باقر العلوم علیه السلام

چکیده

در میان متکلمین و مفسِّران و فلاسفه، اختلافات بسیاری در تبیین کیفیت نزول وحی وجود دارد. از جمله این تبیین‌ها، دیدگاه ملاصدرا است که با استفاده از شیوه برهانی و استمداد از متون دینی و عرفان به‌عنوان روش عامّ خود در حکمت متعالیه توانسته است تبیینی ارائه دهد که با ظواهر متون دینی سازگار باشد. او پنج مرحله برای تبیین نزول وحی در نظر می‌گیرد که عبارت است از: وحی بلاواسطه، وحی عقلی، وحی مثالی، وحی حسّی و طبیعی به پیامبر و وحی حسّی و طبیعی به مردم. از دیدگاه او نزول ملک بر نبی به معنای تجافی ملک نیست، بلکه به معنای تجلّی بوده و از طرفی همراه با ارتقاء نبی می‌باشد. بر نظر ملاصدرا در مراحل وحی و تبیین او از نزول، اشکالات متعددی وارد شده است که در این نوشتار، پس از توضیح مراحل و معنای نزول، به آنها پاسخ می‌دهیم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Mulla Sadra on How Revelation Comes Down And Answers to Objections

نویسندگان [English]

  • MAHDI MANSOORI 1
  • ahmad vaezi 2
1 A PhD. holder of Islamic philosophy from Baqir al-Ulum University.
2 A professor and faculty member at Baqir al-Ulum University.
چکیده [English]

There are many controversies among theologians, philosophers and exegetes of the Qur'an on how revelation comes down. One of such efforts is Mulla Sadra's view in which he makes use of demonstrative reasoning, religious texts, and mysticism as a general method in order to present an explanation compatible with the apparent meaning of religious texts. He considers five phases for revelation: immediate, intellectual, imagined, sensory, and natural revelation for holy prophet, and sensory and natural for people. In his view, when the angel of revelation comes down to the prophet it does not mean that he abandons his place, rather he manifests himself while the prophet is elevated high, as well. There are a few objections raised to Mulla Sara's view and explanation answered by the authors after the meaning and phases of revelation have been explained.

کلیدواژه‌ها [English]

  • revelation
  • that how revelation comes down
  • angels
  • intellectual revelation
  • imagined revelation
  • sensory and natural revelation
  • Mulla Sadra
  1. جعفری، محمد (1391). نظریه فلسفی وحی از منظر فارابی و ملاصدرا. قم: انتشارات مؤسسه امام خمینی.
  2. ربانی گلپایگانی، علی (1391 الف). وحی‌شناسی. قم: نشر مؤسسه امام صادق علیه السلام.
  3. ـــــــــــــــ (1391 ب). وحی نبوی. تهران: سازمان پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  4. سبحانی، جعفر (1383). مدخل مسائل جدید در علم کلام، (ج2). قم: نشر امام صادق علیه السلام.
  5. شریعتی، محمدتقی (1384). وحی و نبوّت در پرتو قرآن. تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
  6. صدرالدین شیرازی، محمدبن‌ابراهیم (1383). شرح الاصول الکافی. به تصحیح محمد خواجوی. تهران: نشر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  7. ـــــــــــــــ (1378). المظاهر الالهیه. به تصحیح سیدجلال‌الدین آشتیانی. مشهد: دانشگاه مشهد.
  8. ـــــــــــــــ (1375). مجموعه رسائل فلسفی ملاصدرا. با تحقیق و تصحیح حامد ناجی اصفهانی. تهران: انتشارات حکمت.
  9. ـــــــــــــــ (1366). تفسیرالقرآن الکریم. قم: انتشارات بیدار.
  10. ـــــــــــــــ (1361). ایقاظ النائمین. تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران.
  11. ـــــــــــــــ (1360 الف). اسرار الآیات. با مقدمه و تصحیح محمد خواجوی. تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران.
  12. ـــــــــــــــ (1360 ب). الشواهد الربوبیه. با مقدمه سید جلال‌الدین آشتیانی، تعلیقات حکیم سبزواری. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  13. ـــــــــــــــ (1354). المبدأ و المعاد. با مقدمه و تصحیح سید جلال‌الدین آشتیانی و سید حسین نصر. تهران: انجمن فلسفه ایران.
  14. ـــــــــــــــ (1417ق). الشواهد الربوبیه.(ج1). بیروت: مؤسسه التاریخ العربی.
  15. ـــــــــــــــ (1302ق). مجموعۀ الرسائل التسعه. قم: مکتبۀ المصطفوی.
  16. ـــــــــــــــ (1981م). الحکمۀالمتعالیه فی الاسفار الاربعة. (ج،9،8،7) بیروت: دار احیاء التراث.
  17. قائمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌نیا، علیرضا (1381). وحی و افعال گفتاری. (ج16). قم: نشر طه.
  18. مکارم شیرازی، ناصر (1377). پیام قرآن. قم: دارالکتب الاسلامیه.