TY - JOUR ID - 47807 TI - عقل در علوم الهی و علوم بشری (بررسی نظریه میرزا مهدی اصفهانی درباره عقل انسانی) JO - حکمت اسلامی JA - FHI LA - fa SN - 2423-5105 AU - عارفی, محمد اسحاق AU - دلبری, سید علی AU - کمالی, محمد مهدی AD - استادیار و عضو هیأت علمی جامعةالمصطفی العالمیة AD - دانشیار و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی AD - دانشجوی دکتری دانشگاه علوم اسلامی رضوی Y1 - 2017 PY - 2017 VL - 3 IS - شماره 4 - پیاپی 11 (زمستان 1395) SP - 9 EP - 31 KW - عقل انسانی KW - عقل الهی KW - عقل بشری KW - ظاهر بالذات KW - میرزا مهدی اصفهانی DO - N2 - عقل و تعقل از نگاه آیات و روایات اهمیت بسیاری دارد و بدون تردید در کنار منابع نقلی، نقش بی‏بدیلی در کشف حقایق و معارف دینی ایفا می‌کند. لیکن در اینکه حقیقت عقل چیست و سلوک عقلی در کشف معارف دینی چگونه است، دیدگاه‏های گوناگونی وجود دارد. بر اساس نظریه میرزا مهدی اصفهانی، عقلِ مورد اهتمام آیات و روایات، با عقلِ مورد استفاده در علوم بشری و فلسفی متفاوت است و آنچه در تحصیل معارف الهی راهگشاست، عقل الهی است. اما عقل بشری که از قوای نفس انسانی به‌شمار می‏آید و محصول آن علوم حصولی است، جز اینکه سبب حجاب و حرمان از معارف دینی شود، اثر دیگری ندارد. مقصود از عقل الهی در این نظریه، نوری است که خارج از حقیقت انسان است و از خصوصیاتش این است که ظاهر بالذات بوده، با نفس که ظاهر بالذات نیست، متحد نیست. در این نوشتار نخست به تبیین و تحلیل نظریه فوق پرداخته‏ایم و سپس با ارزیابی ادله و اصل این دیدگاه نشان داده‏ایم ادله یادشده مثبت مدعا نبوده، اصل دیدگاه با اشکال‏های عدیده و غیرقابل‏ دفاع روبه‏ روست UR - https://fhi.hekmateislami.com/article_47807.html L1 - https://fhi.hekmateislami.com/article_47807_9dff4c87b43c6fc06176509c2c5c20ed.pdf ER -