%0 Journal Article %T علیت، معنا، ملاک و اقوال %J حکمت اسلامی %I مجمع عالی حکمت اسلامی %Z 2423-5105 %A سربخشی, محمد %D 2019 %\ 03/18/2019 %V 5 %N شماره3- پیاپی 18 (پاییز 97) %P 161-183 %! علیت، معنا، ملاک و اقوال %K علیت %K ملاک علیت %K معنا %K حدوث %K امکان ماهوی %K امکان فقری %K امکان معنایی %R %X فلاسفه اغلب علیت را در امور وجودی جاری دانسته و به کارگیری آن در سایر موارد، از جمله امور عدمی را مَجاز تلقی کرده‌اند. همچنین ایشان علت نامیدنِ علت اعدادی را مسامحه خوانده و عرفی دانسته‌اند. اما علیت حقیقتی نفس‌الامری و عام دارد؛ به نحوی که می‌توان آن را به خارجی و تحلیلی تقسیم کرده و بدون هیچ مجازی، در امور وجودی، عدمی و حتی در میان امور اعتباری جاری دانست. اقوال مختلفی ـ از انکار علیت تا پذیرش آن نسبت به هر موجودی ـ در باب علیت موجود است. اما دیدگاه درست در میان موجودات، تنها نیازمندی موجودات محدود و ضعیف به علت‌ است. در بحث ملاک نیازمندی به علت نیز، اگر علیت را منحصر در موجودات نماییم، ملاک همان محدودیت و ضعف وجودی است و اگر آن را عام در نظر بگیریم، باید امکان معنایی را ملاک نیازمندی به علت بدانیم. دیدگاه اخیر متعلق به جناب استاد فیاضی دام ظله العالی است.   %U https://fhi.hekmateislami.com/article_86124_aa04d7f3ac5bbcc19eaa39b7e4881ec9.pdf