بیرونی بودن منشأ وحی برآیند حقیقت شناسی وحی در علوم عقلی

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

ازآنجاکه وحی به پیامبران اختصاص داشته است، دست‌یابی به فهم حقیقت وحی برای دیگر انسان‌ها ناممکن است. به نظر می‌رسد حتی تبیین پیامبران نیز نمی‌تواند تصویری روشن از این پدیده را ارائه دهد و انسان معمولی از حقیقت وحی و عالم اسرارآمیز آن جز شبحی ادراک نمی‌کند؛ چرا که نابینای مادرزاد نمی‌تواند تصوری از مناظر زیبایی داشته باشد که دیگران برایش وصف می‌کنند. بااین‌حال متکلمان و حکیمان از دیرباز تاکنون کوشیده‌اند در قلمرو اصول و قواعد پذیرفته شده کلام و فلسفه، به تبیین حقیقت وحی و فرآیند نزول آن بپردازند. آنان با اذعان به ناتوانی از دریافت حقیقت وحی کوشیده‌اند از برخی زوایای پنهان آن پرده بردارند و ویژگی‌های وحی را بیان کنند.
از ویژگی‌های مهمی که از لابه‌لای تحلیل‌های ارائه شده در تبیین ماهیت وحی استفاده می‌شود، بیرونی بودن منشأ وحی است. به این معنا که وحی از درون پذیرنده آن سرچشمه نگرفته است. این ویژگی می‌تواند بسیاری از تحلیل‌های خاورشناسان از وحی را به چالش بکشد.
این مقاله با تبیین ماهیت وحی در دانش‌های کلام و فلسفه، ویژگی‌ بیرونی بودن منشأ وحی را نتیجه می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The ExisThe Externality of the Origin of Revelation as the Upshot of Knowing It in the Light of Rational Studies

نویسندگان [English]

  • Ali khorasani
  • Ali Mudabbir
An assistant professor and faculty member at the Institute of Research of Islamic Studies and Culture.
چکیده [English]

Since revelation is exclusive to prophets, it is impossible for others to understand its  true nature.. It seems even that prophets’ explanation fails to shed clear light on such a phenomenon, and ordinary people would not understand but an opaque image of the mysterious world of revelation. This is like an inborn blind person who tries to have a picture of the views described to him by others. Nonetheless, theologians and philosophers have since long tried to explain the true nature and process of revelation in the light of celebrated principles and rules. Having confessed to their failure in the issue, they went to shed a little light on some of its veiled corners and characteristics.
    Out of those characteristics known in the course of the proposed analysis, mention can be made to the externality of its origin; that is to say revelation does not stem from the inside of him who receives it. This characteristic may challenge many of the analyses of revelation proposed by the orientalists.

کلیدواژه‌ها [English]

  • revelation
  • the true nature of revelation
  • the external origin of revelation
  • the orientalists on the characteristics of revelation

مراجع

  1. ابن‌اثیر، علی‌بن‌محمد (1370). تاریخ کامل.(ج7،17). تهران: موسسه مطبوعاتی علمی
  2. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1381). المبدء والمعاد. به اهتمام عبدالله نورانی زیر نظر مهدی محقق. تهران: انتشارات دانشگاه مک‌گیل، شعبه تهران.
  3. ـــــــــــــــــــــــــ (1375). الاشارات و التنبیهات. (ج3). قم،‌ نشر البلاغه.
  4. اشعری، علی بن اسماعیل ( 1989م). الابانة عن اصول الدیانه. بغداد: مکتب تعز.
  5. عضدالدین ایجی، عبدالرحمان‌بن‌احمد (1325ق). شرح المواقف. با شرح جرحانی. علی‌بن‌محمد.(ج8). قم: الرضی.
  6. حافظ برسی، رجب‌بن‌محمد (بی‌تا). مشارق انوارالیقیین. تهران: نشر فرهنگ اهل بیت.
  7. حسن‌زاده آملی، حسن (بی‌تا). هزار و یک نکته. تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء.
  8. اخطب خوارزم، موفق‌بن‌احمد (1411ق). المناقب. به کوشش مالک محمودی. (ج3). قم: نشر اسلامی.
  9. دهخدا، علی اکبر و دیگران (1373). لغت‌نامه دهخدا. (ج12). تهران: مؤسسه لغت‌نامه دهخدا.
  10. ربانی گلپایگانی، علی (1391). وحی‌شناسی. قم: رائد.
  11. رشیدرضا، محمد (1412ق). الوحی المحمدی. قاهره. وزارۀ الاوقاف مصر.
  12. ـــــــــــــــــ (1373ق)، المنار. قاهره. دار المنار.
  13. سبحانی، جعفر (1412ق). الالهیات علی هدی الکتاب و السنة و العقل. قم: المرکز العالمی للدراسات الاسلامیه.
  14. سبزواری، هادی‌بن‌مهدی (بی‌تا)، شرح منظومه. قم: سنگی.
  15. سجادی، سیدجعفر (1379). فرهنگ اصطلاحات فلسفی. (ج1). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  16. سهروردی، یحیی‌بن‌حبش (1397). سه رساله از شیخ اشراق. تحقیق حبیبی نجفقلی. تهران: انجمن فلسفه ایران.
  17. شریف، میان‌محمد (1390). تاریخ فلسفه در اسلام. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  18. شهرستانی، محمد (1395ق). الملل والنحل. به کوشش سید کیلانی. بیروت: دار المعرفه.
  19. صدرالدین شیرازی ، محمدبن‌ابراهیم (1383). شرح اصول کافی.(ج2). تهران: پژوهشگاه علوم اسلامی و مطالعات فرهنگی.
  20. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1366). تفسیر القرآن الکریم صدرالمتألهین. (ج1) به کوشش خواجوی. قم: بیدار.
  21. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1346). الشواهد الربوبیه. به کوشش آشتیانی. مشهد. دانشگاه مشهد.
  22. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1422ق). المبدأ والمعاد. به کوشش آشتیانی. قم: دفتر تبلیغات.
  23. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1987م). الاسفار الاربعة. (ج7،3).  بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  24. صدرالدین قونوی. محمد بن اسحاق. بی‌تا. رساله النصوص. بی‌جا.
  25. نصیرالدین طوسی، محمدبن‌محمد (1403ق). شرح الاشارات. بی‌جا. دفتر نشر الکتاب.
  26. حلی، حسن‌بن‌یوسف (1416ق). کشف المراد. به کوشش حسن‌زاده آملی. قم، نشر اسلامی.
  27. فارابی، ابونصر محمد‌بن‌محمد (1919م). آراء اهل المدینة الفاضله. به کوشش پیرنصری. بیروت: دارالمشرق.
  28. ـــــــــــــــــــــــــــــ (بی‌تا). السیاسات المدینه. بیروت: دارالهلال.
  29. مجلسی، محمدباقر (1390). بحارالانوار. تهران: المکتبة الاسلامیه.
  30. محسنی، محمدآصف (1428). صراط الحق فی المعارف الاسلامیه و الاصول الاعتقادیه. (ج1). بی‌جا: بی‌نا.
  31. مطهری، مرتضی (1373). نبوت. تهران: انتشارات صدرا.
  32. ــــــــــــــــ (1357). وحی و نبوت. تهران: انتشارات صدرا.
  33. مفید، محمدبن‌محمد (1414ق)، اوائل المقالات. به کوشش الانصاری. (ج1). بیروت: دارالمفید.
  34. ـــــــــــــــــــــ (1414ق) المسائل العکبریه. بیروت: دارالمفید.
  35. مکارم شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه. (ج7). تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  36. ملایری، موسی (1384). تبیین فلسفه وحی از فارابی تا ملاصدرا. قم: کتاب طه.
  37. موسوی خمینی، روح‌الله (1392). مصباح الهدایه. با مقدمه جلال الدین آشتیانی. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 20 مرداد 1397
  • تاریخ بازنگری: 12 آذر 1397
  • تاریخ پذیرش: 28 شهریور 1398

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار