تبلور وحدت شخصی در نظام فلسفی شیخ اشراق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد حوزه علمیه قم

2 دانشجو دکتری فلسفه و کلام دانشگاه ادیان و مذاهب اسلامی

چکیده

بی‌شک یکی از مهم‌ترین مسائل فلسفی و عرفانی، شناخت وجود در نظام هستی است. در علم عرفان، وجود در نظام تکوین به ‌نحو وحدت شخصی لحاظ شده است. بدین‌معناکه وجود منحصر در حق‌تعالی است و ماسوای او اطوار و شئون وی محسوب می‌شوند. مشهور قائلند اولین کسی که وحدت شخصی وجود را در یک نظام‌واره علمی مطرح نمود، ابن ‌عربی است و سپس کسانی مانند قونوی و قیصری و ترکه و ابن‌ ترکه و فناری و صدرالمتألهین به تبیین فلسفی آن پرداخته‌اند. لیکن نگارنده قائل است شیخ اشراق نخستین شخصی است که پیش از همه به تبیین فلسفی وحدت شخصی وجود پرداخته است. اما پنداشت اصالت ماهیت از اعتباریت وجود در نظام اشراقی منجر به آن گردید که معارف عالیه شیخ اشراق از جمله تبیین وجدت شخصی وجود در حجاب اصالت ماهیت محجوب واقع شود. در این مقاله با بررسی نظام اشراقی اثبات خواهد شد که شیخ اشراق نخستین کسی است که به تبیین وحدت شخصی وجود پرداخته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Priority of the Proof of the Truthfuls over all others for the Existence of Allah

نویسندگان [English]

  • meysam zanjirzan hoseyni 1
  • somayeh ziya ali nasab poor 2
1 A professor at Qom seminary school
2 A PhD. student of philosophy and theology at The University of Religions and Islamic Denominations.
چکیده [English]

Knowing existence in the system of  being  comprises one of the most significant issues of philosophy and mysticism. In the system of being s, existence in mysticism is regarded as one.  That is to say, existence is exclusive to Allah Almighty and all else than Him is no more than His modes and states. It has gone celebrated that the first scholar who proposed the particular unity theory in a scientific system is Ibn Arabi followed by al-Qonawi, al-Qeisari, Turkah, Ibn Turkah, al-Fanari, and Mulla Sadra who tried to explain it philosophically.
    The author, however, holds that Suhravardi (Sheikh Ishraq) is the first person who before others come to deal with the issue. Nonetheless, since his theory that existence is mentally-posited (i'tibariyyate wujud) was construed as primacy of quiddity (Asalate Mahiyyat), his lofty ideas went veiled and unknown by the so-called primacy of quiddity. In what follows, the author has tried to prove that Sheikh Ishraq is the first one who has dealt with the personal  unity of existence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • illumination
  • personal unity
  • the primacy of quiddity
  • gradation
  • that existence is mentally- posited
  1. قرآن کریم
  2. أزدى، عبدالله‌بن‌محمد (1387). کتاب الماء. (ج3). تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل دانشگاه علوم پزشکی ایران‏.
  3. حسینی زبیدی، محمدمرتضى (1414ق). تاج العروس من جواهر القاموس. (ج13). بیروت: دارالفکر.
  4. زمخشرى، محمودبن‌عمر (1979م). أساس البلاغة. بیروت: دار صادر.
  5. سهروردی، یحیی‌بن حبش (1379). هیاکل النور. تهران: نشر نقطه.
  6. ــــــــــــــــــــــــ (1375). «مجموعه مصنفات شیخ اشراق».(ج4،3،2،1). تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى‏.
  7. صدرالدین شیرازی، محمدبن‌ابراهیم (1392). تعلیقه بر حکمت اشراق. (ج4). بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
  8. ــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1360). الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة. مشهد: المرکز الجامعی.
  9. ــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1981م). الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة. (ج4،3،2،1) بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  10. طریحی، فخرالدین‌بن‌محمد (1375). مجمع البحرین. (ج5). تهران: نشر مرتضوى‏.
  11. فراهیدى، خلیل‌بن‌أحمد (1409ق). کتاب العین. قم: نشر هجرت‏.
  12. قطب الدین شیرازی، محمود بن مسعود (1383). شرح حکمة الاشراق سهروردی،به اهتمام. عبدالله نورانی و مهدی محقق.تهران: انجمن آثار و و مفاخر فرهنگی.