رهیافتی تطبیقی به «حس‌گرایی سلفی» و «حس‌گرایی تجربی»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار و عضو هیئت علمی جامعة الممصطفی العالمیة

چکیده

هر مکتب فکری‌ای بر پایه‌ها و منابع معرفتی خاصی استوار است. سلفی‌گری به‌عنوان یک جریان فکری، دارای مبانی معرفت‌شناسی خاصی می‌باشد. حس‌گرایی و منحصر کردن معرفت در شناخت حسی و خیالی و نیز نقل‌گرایی برخاسته از حس‌گرایی از مهمترین شاخصه معرفت‌شناختی سلفیت است؛ چنان‌که ابن‌تیمیه بر آن پافشاری می‌کند. از سوی دیگر، مکتب حس‌گرایی تجربی به‌عنوان یک پارادایم چیره در جهان غرب و نیز به‌عنوان رقیب جدی عقل‌گرایی، معرفت حسی را تنها سرچشمه معتبر شناخت دانسته و بر آن تأکید می‌ورزد. هر دو گرایش حس‌گرایی سلفی و تجربی، بر نفی و طرد عقل و برهان عقلی از ساحت معرفت بشری اتفاق نظر دارند. در این پژوهش با رهیافتی تطبیقی، اندیشه‌ها و دیدگاه‌های این دو مکتب حس‌محور در سه ساحت «معرفت‌شناختی»، «هستی‌شناختی» و «انسان‌شناختی» مورد بررسی و نقد قرار می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Comparative Approach to Salafi and Empirical Sensationalisms

نویسنده [English]

  • mostafa Azizi
An assistant professor and a faculty member at al-Mustafa International University
چکیده [English]

Each school of thought rests on its particular bases and references. As a school of thought, Salafism has its own epistemological principles. From one side, sensationalism (the school that confines knowledge to the sensuous or imagined knowledge) and traditionalism developed therefrom are the most conspicuous epistemological characteristics of Salafism, as they are persisted by Ibn taimiyyah.
    From another side, empirical sensationalism as a prevailing paradigm and a tough rival to rationalism in the West insists on the sensuous knowledge as the only valid source of knowledge. The two schools of Salafism and empiricism agree upon the rejection of reason and rational demonstration. In what presented here, the author has examined the views of the two above sensationalist schools at three levels of epistemology, ontology, and humanities .

کلیدواژه‌ها [English]

  • sensationalism
  • Salafism
  • empiricism
  • epistemology
  • ontology
  • humanities
  1. آربرى، آ.ج (1372). عقل و وحی از نظر متفکران اسلامی. ترجمه حسن جوادى. چاپ دوم. تهران: انتشارات امیر کبیر.
  2. ابن‌أبی‌یعلى، أبوالحسین (بی‌تا). طبقات الحنابلة. محقق محمد حامد الفقی. چاپ سوم. بیروت: دار المعرفة.
  3. ابن‌تیمیه، احمدبن‌عبدالحلیم (1426ق). بیان تلبیس الجهمیة فی تأسیس بدعهم الکلامیة. چاپ دوم. المدینة النبویة: مجمع الملک فهد لطباعة المصحف الشریف.
  4. ـــــــــــــــــــــــ (1425ق). الفتوی الحمویة الکبری (ج1). محقق حمد‌بن‌عبدالمحسن التویجری. چاپ دوم. ریاض: دار الصمیعی.
  5. ــــــــــــــــــــــــــ (1419ق/ 1999م). الجواب الصحیح لمن بدل دین المسیح. تحقیق: علی بن حسن ـ عبد العزیز‌بن‌إبراهیم ـ حمدان‌بن‌محمد. الطبعة الثانیة. المملکة العربیة السعودیة، دار العاصمة.
  6. ـــــــــــــــــــــــ (1416ق). مجموع الفتاوی (ج2،6،9،17). تحقیق عبدالرحمن‌بن‌محمد بن‌قاسم. چاپ پنجم. المدینة النبویة: مجمع الملک فهد لطباعة المصحف الشریف.
  7. ـــــــــــــــــــــــــ (1415ق/1995م). بغیة المرتاد فی الرد على المتفلسفة والقرامطة والباطنیّة (ج1). محقق موسى الدویش، چاپ سوم. المدینة المنورة. مکتیة العلوم والحکم.
  8. ـــــــــــــــــــــــــــ (1411ق). در تعارض العقل والنقل. تحقیق الدکتور محمد رشاد سالم. چاپ دوم. المملکة العربیة السعودیة: جامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامیة،
  9. ـــــــــــــــــــــــــــ (بی‌تا). الرد على المنطقیین. چاپ سوم. بیروت: دارالمعرفة.
  10. ابن‌قیم جوزیه، محمد‌بن‌ابی‌بکر (1426ق). کتاب الروح. تحقیق محمد محمد تامر. القاهره: دار الفجر للتراث.
  11. باربور، ایان (1379). علم و دین. ترجمه بهاءالدین خرمشاهی، چاپ سوم. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  12. بربهاری، الحسن‌بن‌علی‌بن‌خلف (1408ق). شرح السنة. تحقیق محمدسعید سالم القحطانی. الدمّام، دار ابن‌القیم.
  13. دعجانى، عبدالله‌بن‌نافع (1435ق). منهج ابن‌تیمیة المعرفی. المملکة العربیة السعودیة: التکوین.
  14. ژیلسون، اتین (1390). نقد تفکر فلسفی غرب. ترجمه دکتر احمد احمدی. چاپ پنجم. تهران: انتشارات سمت.
  15. طوسى، نصیرالدین (1375). شرح الاشارات و التنبیهات مع المحاکمات‏. قم: نشر البلاغة.
  16. عظیمی دخت شورکی، سیدحسین (1385). معرفت‌شناسی باور دینی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  17. مجتهدی، کریم (1375). فلسفه در قرون وسطی. تهران: امیر کبیر.
  18. یوسف کرم (بی‌تا). تاریخ الفلسفة الحدیثة. چاپ دوم. بیروت: دار القلم.