رویکرد تاسیسی فرامبناگرای علم دینی؛ با تاکید بر نظریه تاسیسی علم دینی آیات جوادی آملی و مصباح یزدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار و عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)

چکیده

در اسلامی‌سازی علوم، رویکردهای گوناگونی مطرح است. برخی رویکرد حداقلی، برخی میانی و برخی نیز حداکثری است. لازمه برخی از این رویکردها، پالایش و تهذیب علوم موجود و حفظ هویت آن علم است. لازمه برخی دیگر، تأسیس علم جدید است. رویکرد تأسیسی، رویکردی است که در علم دینی اصالت را به معارف و آموزه‌های نقلی و پشتوانه‌های متافیزیکی در تولید علم دینی می‌دهد و یا بر توجه توأمان به روش‌های مختلف در کسب معرفت تأکید دارند. در تأسیس علم جدید، توجه جدی به مبانی و جهان‌بینی اسلامی و اصلاح آن بر اساس جهان‌بینی اسلامی ضروری است. افزون بر این، علم جدید باید از منابع معرفتی و روش متنوعی بهره‌مند باشد. نقد عالمانه علوم موجود و تحول در روش علمی از لوازم تولید علم جدید دینی است که از آن به رویکرد «تأسیسی» یاد می‌شود. استادان ارجمند، حضرات آیات جوادی و مصباح در تفسیر علم دینی، رویکرد تأسیسی و فرامبناگرایی را پذیرفته‌اند.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Formation Approach of Meta-fundamentalism in Religious Science viewing Ayat Javadi Amoli and Misbah Yazdi's Theories؛

نویسنده [English]

  • mohammad fooladi
An associate professor and a faculty member at Imam Khomeini Institute of Research and Education
چکیده [English]

There are different approaches in the course of the Islamization of sciences. Some scholars have adopted maximal, some minimal, and some moderate approaches. Some approaches demand the refinement of existing sciences and the confirmation of their identities. Other approaches demand the formation of new sciences. The formation approach in religious science considers revealed doctrines and metaphysical backings as primary in the process of religious knowledge production, or devote parallel attention to different methods in the acquisition of knowledge. In the course of forming new disciplines of knowledge, serious consideration of the Islamic worldview and modifying it accordingly is necessary. 
    Furthermore, the new knowledge is expected to enjoy a variety of methods and references. The erudite criticism of the existing sciences and their development through academic method, known as the formation approach, are demanded by the production of new religious knowledge. The esteemed professors Javadi Amoli and Misbah Yazdi have adopted the formation approach and meta-fundamentalism in the course of the interpretation of religious knowledge.
                              

کلیدواژه‌ها [English]

  • religious knowledge
  • the formation approach
  • the meta-fundamentalist approach
  • Ayatullah Javadi
  • Ayatullah Misbah
  1. باقری، خسرو (1382).هویت علم دینی؛ «نگاهی به نسبت دین با علوم انسانی». تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
  2. بستان، حسین و همکاران (1387). گامی به سوی علم دینی (1). چاپ دوم. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  3. جوادی آملی، عبدالله (1386). منزلت عقل در هندسه معرفت دینی. قم: اسرا.
  4. ــــــــــــــــــــ (1372). شریعت در آیینه معرفت. قم: مرکز فرهنگی رجاء.
  5. داوری‌ اردکانی، رضا (1392).اشاراتی به وضع علوم ‌انسانی در ایران. «مجموعه تحول در علوم انسانی (ج۳). سخنرانی‌ها و میزگیردها. قم: کتاب فردا.
  6. رجبی، محمود (1390). «امکان علم دینی». معرفت فرهنگی اجتماعی. 3(4)، ص5-28.
  7. عباسی، حسن (1391). مجموعه تحول در علوم انسانی (مصاحبه) (ج3). دیدارها و مصاحبه‌ها. قم: کتاب فردا.
  8. علم‌الهدی، جمیله (1391). مجموعه تحول در علوم انسانی (مصاحبه) (ج3). دیدارها و مصاحبه‌ها. قم: کتاب فردا.
  9. غلامی، رضا (1391). ‌تقابل علوم انسانی با اسلامیزه کردن علوم انسانی سکولار. پژوهش‌های فرهنگی اجتماعی. ش1، ویژه‌نامه، (ج2). ص6-8.
  10. فیاض، ابراهیم (1391). مجموعه تحول در علوم انسانی (مصاحبه) (ج3). دیدارها و مصاحبه‌ها. قم: کتاب فردا.
  11. کلینی،‌ محمدبن‌یعقوب (1363).الکافی (ج1). چاپ پنجم. تهران: دار الکتب الاسلامیة.
  12. گروهی از نویسندگان، زیر نظر استاد مصباح یزدی (1391).فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی. چاپ دوم. بی‌جا: انتشارات مدرسه.
  13. مصباح یزدی، محمدتقی (1393 الف).نقد و بررسی مکاتب اخلاقی. نگارش احمدحسین شریفی. قم: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره).
  14. ـــــــــــــــــــــــ (1393ب). رابطه علم و دین. تحقیق علی مصباح، قم: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره).
  15. ــــــــــــــــــــــــ (1392). رابطه علم و دین. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
  16. ــــــــــــــــــــــــ (1391الف). جستاری در ماهیت اسلامی‌سازی علوم. کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی.
  17. ــــــــــــــــــــــــ (1391 ب). مبانی فلسفی علوم انسانی، ج سوم، مجموعه مقالات (قسمت دوم). ‌به کوشش جمعی از نویسندگان. قم: موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره).
  18. ـــــــــــــــــــــــ (1391ج). طرحی جامع برای اسلامی‌سازی علوم. کنگره بین‌المللی علوم انسانی.
  19. ــــــــــــــــــــــــ (1391د). گفتگوهای همایش مبانی فلسفی علوم انسانی. به کوشش محمود نمازی. قم: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره).
  20. ــــــــــــــــــــــــ (1389). سخنرانی در هشتمین همایش وحدت حوزه و دانشگاه. (4/10/1389) http://mesbahyazadi.ir.
  21. ــــــــــــــــــــــــ (1380).چکیده‌ای از اندیشه‌های بنیادین اسلامی. چاپ دوم. قم: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره).
  22. ــــــــــــــــــــــــ (1378). مجموعه مقالات و مصاحبه‌های برگزیده. کتاب اول، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. قم: دفتر فصلنامه حوزه و دانشگاه.
  23. ــــــــــــــــــــــــ (1372الف). سلسله گفت و شنودهایی در مورد مباحث بنیادی علوم انسانی. فصلنامه مصباح، 2 (8). ص19-20.
  24. ــــــــــــــــــــــــ (1372ب).آموزش فلسفه. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
  25. مصباح‌، علی و حسن محیطی اردکانی (1391). نقد و بررسی دلایل انکار علوم انسانی دستوری. معرفت اخلاقی‌. 3 (3)، ص107-124.
  26. مطهری، مرتضی (1365).اسلام و مقتضیات زمان(ج1). تهران: صدرا.