صفحه اصلی فهرست مقالات مشخصات مقاله
حکمت اسلامی
شماره‌های پیشین نشریه
دوره دوره 5 (1397)
دوره دوره 4 (1396)
دوره دوره 3 (1395)
دوره دوره 2 (1394)
دوره دوره 1 (1393)
کاویانی, محمد صادق, عباسی, علی, رضاپور, محمد. (1398). تأملی در تناقضات حاصل از تحقق نامتناهی شیء بالفعل. حکمت اسلامی, 5(شماره4- پیاپی 19 (زمستان 97)), 9-34.
محمد صادق کاویانی; علی عباسی; محمد رضاپور. "تأملی در تناقضات حاصل از تحقق نامتناهی شیء بالفعل". حکمت اسلامی, 5, شماره4- پیاپی 19 (زمستان 97), 1398, 9-34.
کاویانی, محمد صادق, عباسی, علی, رضاپور, محمد. (1398). 'تأملی در تناقضات حاصل از تحقق نامتناهی شیء بالفعل', حکمت اسلامی, 5(شماره4- پیاپی 19 (زمستان 97)), pp. 9-34.
کاویانی, محمد صادق, عباسی, علی, رضاپور, محمد. تأملی در تناقضات حاصل از تحقق نامتناهی شیء بالفعل. حکمت اسلامی, 1398; 5(شماره4- پیاپی 19 (زمستان 97)): 9-34.

تأملی در تناقضات حاصل از تحقق نامتناهی شیء بالفعل

مقاله 1، دوره 5، شماره4- پیاپی 19 (زمستان 97) - شماره پیاپی 119، بهار 1398، صفحه 9-34  XML اصل مقاله (557.09 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسندگان
محمد صادق کاویانی email 1؛ علی عباسی2؛ محمد رضاپور2
1دانشجو دکتری مرکز تخصصی فلسفه اسلامی
2استادیار و عضو هیت علمی جامعة المصطفی العالمیة
تاریخ دریافت: 26 آذر 1396،  تاریخ بازنگری: 15 اردیبهشت 1397،  تاریخ پذیرش: 06 خرداد 1397 
چکیده
از منظر بسیاری از اندیشمندان پدید آمدن نامتناهی شیء حاصل شده مستلزم تناقضات فراوان و تأثیرگذار بر سرنوشت چندین مسئله مهم فلسفی است. از این مسائل می‌توان به استحاله تسلسل، تناهی ابعاد و حتی وجود آغاز زمانی برای عالم اشاره نمود. با توجه به اهمیت چنین امری، این تناقضات همواره مورد توجه بسیاری از اندیشمندان غربی و مسلمان بوده ‌است. برخی با صحیح دانستن ادله این تناقضات، منکر تحقق ذوات نامتناهی بالفعل در جهان خارج‌اند. در مقابل، برخی ریاضی‌دانان و فیلسوفان معاصر دلالت تمامی این ادله را ناتمام می‌دانند.
از آن‌جاکه هدف این نوشتار بیان نوعی تفصیل در این مسئله است‌، ابتدا به مرور اجمالی تناقضات مزبور می‌پردازد و سپس تأملات بیان شده در این خصوص را بررسی و نقد فلسفی می‌نماید.
نتیجه‌ نهایی نوشتار حاضر این است که اگر میان دسته‌ای از اشیاء تلازم حقیقی علی و معلولی برقرار باشد، عدم تناهی این اشیا، مستلزم تناقضات بسیاری خواهد بود. در غیر این صورت، چنین تناقضاتی پدید نخواهند آمد.
کلیدواژه‌ها
نامتناهی بالفعل؛ استحاله تسلسل؛ تناهی ابعاد؛ تناهی زمان؛ اشیاء نامتناهی
عنوان مقاله [English]
Contradictions in an Actual Thing Infinitely Existed (A Critical Study)
نویسندگان [English]
mohammad sadegh kavyani1؛ ali abbasi2؛ mohammd rezapoor2
1A PhD. Student at Markaz Takhasusi of Islamic Philosophy.
2. An assistant professor and a faculty member at al-Mustafa International University.
چکیده [English]
The infinitely existing of an actual thing, many thinkers hold, brings about lots of influential contradictions on the fate of a few important philosophical issues. These issues are: the impossibility of regressio ad infinitum, the finiteness of the spatial dimensions of the world, and the temporal beginning of the world. Viewing the importance of the issue, those contradictions have always called the attention of many Muslim and western thinkers. Recognizing the reasons for those contradictions as valid, some thinkers have gone to deny the actual existence of infinite things in the objective world. On the contrary, some contemporary mathematicians and philosophers hold that all those reasons fail to prove anything.
    As the authors have suggested a detailed differentiation about the issue, they have first briefed those contradictions in short and then examined the articulated comments on the issue.
    The final conclusion is that were there really causal and real concomitance among different things, then the infinity of those things entails many contradictions; otherwise, such contradictions would not happen. Accordingly, the temporal and spatial infinity of the world is possible.
کلیدواژه‌ها [English]
actual infinity, the impossibility of regressio ad infinitum, the finiteness of spatial dimensions, temporal finiteness, infinite things
مراجع
  1. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1379). النجات من الغرق فی بحر الضلالات. تهران: دانشگاه تهران.
  2. ــــــــــــــــــــــ (1375). الاشارات و الاتنبیهات. قم: البلاغه.
  3. ــــــــــــــــــــــ (1404ق). الشفاء. «الالهیات». قم: مکتبة آیة‌الله المرعشی.
  4. ایوز، هاوارد (1390). آشنایی با تاریخ ریاضیات (ج2). ترجمه محمد قاسم وحیدی اصل. چاپ پنجم. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  5. بیژن‌زاده، محمدحسن (1390). آشنایی با فلسفه ریاضیات. چاپ دوم. تهران: دانشگاه پیام نور.
  6. تفتازانی، سعدالدین (1409). شرح المقاصد (ج2).  قم: الشریف الرضی.
  7. جرجانی، میر سید شریف (1325ق). شرح المواقف (ج4).  قم: الشریف الرضی.
  8. جوادی آملی، عبدالله (1386). رحیق مختوم (شرح حکمت متعالیه صدرالدین شیرازی). (ج2،3). قم: اسراء.
  9. حسن‌زاده آملی، حسن (1365). هزار و یک نکته. چاپ پنجم. تهران: رجاء.
  10. حسین‌زاده، محمد (1389). معرفت دینی. عقلانیت و منابع. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
  11. زنوزی، عبدالله (1381). لمعات الهیه. مقدمه و تصحیح از سید جلال ‌الدین آشتیانی. تهران: مؤسسه حکمت و پژوهشی ایران.
  12. زنوزی، علی (1401ق). تعلیقات شوارق الالهام. تهران: فارابی.
  13. صدرالدین شیرازی، محمدبن‌ابراهیم (1981م). الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة (ج2و3). چاپ سوم. بیروت: دار الاحیاء التراث العربیه.
  14. ــــــــــــــــــــــــــــــــ (بی‌تا). الحاشیۀ علی الالهیات الشفاء. قم: بیدار.
  15. طباطبایی، محمدحسین (1389). اصول فلسفه و روش رئالیسم. مقدمه و پاورقی مرتضی مطهری (ج2). چاپ هجدهم. تهران: انتشارات صدرا.
  16. 16. ـــــــــــــــــــــ (1386). نهایةالحکمة. تصحیح و تعلیق غلام‌رضا فیاضی (ج2،3). چاپ چهارم. قم: مرکز انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
  17. علامه حلی، حسن‌بن‌یوسف (1413). کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
  18. ــــــــــــــــــــــــــ (بی‌تا). ایضاح المقاصد من الحکمة عین القواعد (شرح حکمة العین). تصحیح محمد مشکوة و علی‌نقی منزوی. بی‌جا.
  19. غزالی، محمدبن‌محمد (1391). تهافت الفلاسفه. ترجمه حسن فتحی.  تهران: حکمت.
  20. فخررازی، محمدبن‌عمر (1370). المباحث المشرقیه فی علم الالهیات و الطبیعیات (ج1). قم: نشر بیدار.
  21. فیاضی، غلام‌رضا (1392). هستی و چیستی در مکتب صدرایی. تحقیق و نگارش حسینعلی شیدانشید، قم: سبحان.
  22. 22. کاپلستون، فردلیک چارلز (1393). تاریخ فلسفه(ج1) «یونان و روم». مترجم: سید جلال‌الدین مجتبوی. چاپ دهم. تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
  23. کاتبی، علی‌بن‌عمر (1353). حکمة العین. مقدمه و تصحیح جعفر زاهدی، مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه فردوسی.
  24. کاویانی، محمد صادق؛ فیاضی، غلامرضا (1396). «امکان و تبیین آغازمندی زمانی عالم با قرائتی جدید از نظریه حدوث دهری»، حکمت اسلامی 4 (2)، ص97-124.
  25. کندی، یعقوب‌بن‌اسحاق (بی‌تا). رسائل الکندی الفلسفیه. «رسالة فی وحدانیه الله و تناهی جرم العالم»، قاهره: دار الفکر العربی.
  26. لاهیجی، عبدالرزاق (1383)، گوهر مراد، تهران: سایه.
  27. ــــــــــــــــــ (بی‌تا). شوارق الإلهام فی شرح تجرید الکلام (ج1). اصفهان: مهدوی.
  28. لین، شووینگ تی و لین، یو-فنگ (1392). نظریه مجموعه‌ها و کاربردهای آن. ترجمه عمید رسولیان. چاپ چهادهم. تهران: نشر دانشگاهی.
  29. مصباح یزدی، محمدتقی (1394). آموزش فلسفه (ج2). چاپ پانزدهم. تهران: چاپ و نشر بین‌الملل.
  30. ــــــــــــــــــــــ (1393). تعلیقه علی نهایۀالحکمه. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
  31. مطهری، مرتضی (1393). درس‌های اسفار (ج3-4). چاپ هشتم. تهران: صدرا.
  32. مظفر، محمدرضا (1389ق). المنطق. نجف اشرف: مطبعه النعمان.
  33. موحد، ضیاء (1392). از ارسطو تا گودل. چاپ چهارم. تهران: هرمس.
  34. میرداماد، محمدباقر (1376). تقویم الایمان.  تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی.
  35. ـــــــــــــــــ (1367). القبسات. چاپ دوم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  36. نبویان، محمدمهدی (1395). جستارهایی در فلسفه اسلامی (مشتمل بر آراء اختصاصی آیت‌الله فیاضی). قم: حکمت اسلامی.
  37. نصیرالدین طوسی، محمدبن‌محمد (1375). شرح الاشارات و التنبیهات(ج3). قم: البلاغه.
  38. ـــــــــــــــــــــــــــــ (1407ق). تجرید الاعتقاد. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
  39. ــــــــــــــــــــــــــــ (1405ق). تلخیص المحصل (معروف به نقد المحصل). چاپ دوم. بیروت: دار الاضواء.
  1. Clark, Michael (2012). Paradoxes from A to Z, (Third edition). London: Routledge.
  2. Craig, William Lane (1979). The Kalam Cosmological Argument. London: The McMillan Press.
  3. -------------- (1991). “The Existence of God and the Beginning of the Universe.” Modern Thought, 3: p. 85‐96.
  4. Oppy, Graham (2006). Philosophical Perspective on Infinity, Cambridge: Cambridge University Press.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 28
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 29