جایگاه شریعت در فلسفه سیاسی ابن سینا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای حکمت متعالیه دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

اگرچه ابن­سینا در حوزه­ هستی­شناسی، اسیر اعتقادات رایج دینی نمی­شود و تفسیر خاص خویش را از نظام هستی ارائه می­دهد، تا آنجا که مورد تکفیر اهل شریعت قرار می­گیرد، اما در حوزه­ فلسفه­ سیاسی بسیار متأثر از مبانی شرعی است؛ به‌نحوی‌که در «نظریه­ حکومت» خویش، بین مبانی شرعی و مبانی هستی­شناختی خود ارتباط ایجاد می­کند. از نگاه او حاکم حقیقی، نبی است و بعد از او خلیفه‌ای که با نص نبی یا اجماع تابعان مشخص می‌شود، حق حکومت دارد. او با نگاهی فقیهانه، قیام­کنندگان علیه حاکم صالح و حتی ساکتان و بی­تفاوتان به آنان را به مرگ محکوم می­کند و مبارزه­ با آنان را از اعمال مقرّب به درگاه حق­تعالی برمی­شمارد. از نگاه ابن‌سینا، کسی که عقل اصیل دارد و نیز آگاه‌ترین مردم به شریعت است، شایستگی لازم را برای حکومت داراست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Role of the Divine Law in the Political Philosophy of Avicenna

نویسندگان [English]

  • Fardin Jamshidimehr 1
  • Jahangir Masoudi 2
  • Alireza Kohansal 2
1 PhD. Student of Transcendent Wisdom, Ferdousi university of Mashhad.
2 Associat professor and faculty member of Ferdousi university of Mashhad.
چکیده [English]

Even though Avicenna was not bound to the popular religious beliefs in ontology and presented his own unique interpretation of the system of existence – to the extent that he was labeled a heretic by the jurists – he was very much affected by religious axioms in the field of political philosophy. This is true to the extent that in his ‘theory of government’ he connected religious axioms and his ontological ones. In his view, the true ruler is no one but the prophet and after him, the caliph that the prophet has explicitly delineated or his followers have specified is the only one who deserves to rule. He had a jurisprudential view regarding those individuals who rise up against the righteous leader or even those people who are apolitical with respect to him. Thus, he said that such people should be killed and that resisting them is an action that could bring one closer to God. According to Avicenna, the person who possesses a pure intelligence and is the closest of people to religion is the only one who deserves to rule.

کلیدواژه‌ها [English]

  • divine law
  • ruler
  • Government
  • theoretical intellect
  • practical intellect
  • prophet
  1. * قرآن کریم

    1. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1404ق). الشفاء (الإلهیات). قم: مکتبة آیة العظمی المرعشی النجفی.
    2. ــــــــــــــــــــ (1400ق). رسائل. قم: بیدار.
    3. ـــــــــــــــــــــ (1326ق). تسع رسائل فی الحکمة و الطبیعیات. چاپ دوم. قاهره: دارالعرب.
    4. ــــــــــــــــــــ (2007م). رسالة أحوال‌النفس. پاریس: داربیبلیون.
    5. ــــــــــــــــــــ (1985م). السیاسة. چاپ سوم. قاهره: دارالعرب
    6. حائری یزدی، مهدی (1388). حکمت و حکومت. نسخه pdf
    7. خمینی، سیدمصطفی (1418ق). تفسیر القرآن الکریم (ج4). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
    8. ضیایی تربتی، حسین (1380).مقدمه شرح حکمة‌الإشراق شهرزوری. چاپ دوم. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    9. طوسی، محمدبن‌حسن (1387). المبسوط فی فقه الإمامیة (ج8). تهران: مکتبة المرتضویة.
    10. طیب، سیدعبدالحسین (1378). اطیب البیان فی تفسیر القرآن (ج2). چاپ دوم. تهران: اسلام.
    11. علامه حلی، جعفربن‌حسن (1432ق). شرایع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام (ج8). شرح از عبدالزهراء حسینی. نجف اشراف: ذوی‌القربی. 
    12. کاپلستون، فردریک (1387). تاریخ فلسفه (ج5). ترجمه امیرجلال‌الدین اعلم. چاپ پنجم. تهران: سروش (انتشارات صدا و سیما).
    13. مکارم شیرازی، ناصر (1380). بررسی طرق فرار از ربا. قم: مدرسة الإمام علی‌بن‌ابی‌طالب.
    14. نوری، مرتضی (1393). مقدمه نظریه‌ای درباب عدالت. تهران: نشر مرکز

    1-Freeman, Samuel ( 2007). Rawls. New Yourk: Routledge.

    2-Rawls, John (1999). A Theory of Justice. Cambridge: Harvard University Press