شالوده تشکیک وجود در آرای ابن‏سینا با تأکید بر متن المباحثات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار و عضو هئیت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم. قم. ایران

چکیده

اصطلاح «تشکیک» در فلسفه و نیز علم منطق به‏کار می‏رود و ریشة واحدی دارد. فیلسوفان اسلامی، هنگام تبیین انواع تمایز بین موجودات، معنای فلسفی تشکیک را مطرح کرده‏اند. این قسم از تشکیک، برخلاف تشکیک منطقی، به حوزه الفاظ و مفاهیم تعلق ندارد، بلکه نحوه تمایز واقعی میان دو شیء است که در عین اشتراک، از هم متمایزند. نظریه تشکیک وجود بر اساس دیدگاه مشهور، ناظر به این اصل فلسفی است که وجود در همه موجودات، اختلاف نوعی ندارد، بلکه اختلافات وجود نیز به همان وجود بازمی‏گردد. به دیگر سخن، اختلاف وجودی به شدت و ضعف در هستی وابسته است. مقاله حاضر بر آن است تا ریشه و اساس تشکیک وجود را با قرائت ابن‏سینا در کتاب المباحثات توضیح دهد. ابن‏سینا به این نکته در المباحثات تصریح کرده است. کتاب یادشده شامل هفت مباحثه از شیخ‌الرئیس با شاگردانش است و سبب تألیف آن، پرسش و پاسخ‏هایی بوده که بین او و برخی شاگردانش صورت گرفته است. مبنای او در نهمین مسئله مباحثه نخست، به‏گونه‏ای است که می‏توان بین فلسفه ابن‏سینا با فلسفه ملاصدرا در مکتب فلسفی اصفهان ارتباط عمیقی ملاحظه کرد

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Principle of gradation of existence in Avicenna with emphasis on his al-Mubahithat

نویسنده [English]

  • Muhammad Husain Irandoust
Assistant professor and facluty member of Islamic Azad University (Qom Branch).Qom. Iran
چکیده [English]

The term 'gradation' is used in philosophy as well as in logic having a single origin. While speaking about different kinds of distinctions, Muslim philosophers have talked on the philosophical meaning of gradation. Unlike logical gradation, philosophical gradation is not related to the discussion of words and concepts. It is instead related to the actual distinction between two things which are, despite being alike, different. The theory of gradation, based on its popular version, is rooted in the philosophical principle that existence found in different existents is the same, with their differences turning back to their existence. In other words, existential differences get back to existential weaknesses and strengths. The present article aims to explain gradation of existence on the basis of an Avicennian account in his al-Mubahithat. The said book contains four discussions by Avicenna with his students. He wrote it in order to answer questions asked by his students. His underlying principle in the first discussion is such that lets you think of a profound link between Avicennian philosophy and Sadrian philosophy in Isfahan school of philosophy

کلیدواژه‌ها [English]

  • existence
  • gradation of existence
  • Avicenna
  • al-Mubahithat
  • gradated