معرفت نفس از منظر حکیم آقاعلی مدرس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار و عضو هیئت علمی جامعه المصطفی(ص) العالمیه

چکیده

از منظر حکیم آقاعلی مدرس «نفس انسانی» حقیقت واحد و ذومراتبی است که طیف گسترده‌ای از مراتب گوناگون هستی را در خود جای داده است. نفس ناطقه در مراتب عالی خود، در اوج بساطت و وحدت و اطلاق است؛ به‏‌گونه‌ای‏‌که همه کثرات در آن مستهلک و مُندک هستند. همین نفس بسیط و مطلق در مراتب نازله خود متکثر و مقید است، و این از شگفتی‌های نفس انسانی است که وحدت و کثرت، بساطت و ترکب، اجمال و تفصیل، اطلاق و تقیید را در مراتب طولی خود جمع کرده است. حکیم تهران معتقد است نفس انسانی در پرتو حرکت ذاتی و جوهری خویش، با غایت و اصل خود که همان «نفس کلی» است، متحد شده، می‌‌تواند به لایه‌های باطنی خود علم حضوری پیدا کند. وی از این معرفت شهودی نفس به «علم به علم» یا «استشعار به شعور» تعبیر می‌‌کند. در این مقاله نخست نفس‌شناسی فلسفی حکیم مؤسس مورد بازپژوهی قرار گرفته و سپس تحلیلی از «معرفت شهودی نفس» و راهکارهای دستیابی به آن و رابطه «معرفت نفس با معرفت ربّ» از دیدگاه ایشان ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Psychology from Viewpoint of Zinoozi

نویسنده [English]

  • Mustafa Azizi Alivija
Assistant professor and a faculty member of al-Mustafa International University
چکیده [English]

According to Agha Ali Mudarris Zinoozi human soul is a single reality with (different) stages that include various levels of existence. At its culmination, rational soul is absolutely simple, singular and unconditional. It contains all pluralities. At its lower stage, this simple and absolute soul is plural and conditional. It is very interesting to note that human soul is, in its longitudinal form, one, plural, simple, composite, brief, detailed, absolute and conditional. The sage from Tehran holds that human soul gets united with its goal i.e. the universal soul through substantial movement. It thus comes to gain immediate knowledge about its inner layers, which he terms as 'understanding understanding'. This article studies his philosophical psychology, soul's intuitive and the relation between understanding soul and understanding Lord.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Agha Ali Mudarrisi Zinoozi
  • psychology
  • substantial movement
  • stages of soul
  • universal soul