اصالت وجود در فرآیند فهم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری فلسفه اسلامی

چکیده

مفاهیمی که ذهن از أشیای خارجی انتزاع می‌کند، چند دسته‌اند: ابتدا «مفاهیم ماهویِ عرضی»، سپس «مفهوم ماهوی جوهر» و در پایان «مفاهیم فلسفی». آدمی به علم حضوری می‌یابد که تنها هنگامی آثار ویژه خود را داراست که بتوان آن را «موجود» نامید، و این منشأ پیدایش مفهوم «وجود» است.
مفاهیم یادشده از یک تحقق به دست می‌‌آیند که او محکی همه آنهاست، اما یکی از این محکی‌ ها اصل (پر کننده خارج) و دیگران فرع اویند؛ به اصطلاح فلسفی شیء اصیل، حیثیت تقییدیه شیء اعتباری است. مفاهیم ماهوی پیش از مفهوم وجود به ذهن می‌آیند؛ پس ذهن آنها را اصیل می‌‌پندارد. اما تصور دقیق مسئله روشن می‌‌نماید محکی وجود عین تحقق خارجی و محکی ماهیت تعیین دامنه همان تحقق واحد در زمینه ویژه‌‌ای است.
حیثیت تقییدیه سه گونه است: نفادی، شأنی، اندماجی. چون تحقق اعراض امتداد تحقق جوهر و متحد با اوست، ویژگی نفاد بودنِ اعراض نیز با جوهر متحد می‌گردد. بنابراین، محکی مفهوم ماهوی که حاصل اتحاد محکی جوهر و اعراض است، برای محکی وجود خاصیت نفادی می‏‌یابد. البته مراد از نفاد، معنای نسبی اوست نه مطلق؛ زیرا هویت امکانی به‏‌سبب محدودیت وجود، ورای حدّ (ماهیت) خویش را پوشش نمی‌‌دهد و در ورای حدّ، عدم او صادق است، اما ورای حدّ، خود وجودی دیگری است، نه هیچ و پوچ.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Understanding Primacy of Existence

نویسنده [English]

  • Ruhullah Suri
Ph.D student of Islamic philosophy.
چکیده [English]

The concepts mind makes after encountering external objects are of these types: accidental essential concepts, substantial essential concepts and finally philosophical concepts. You can have your distinctive characteristics when you are existent. The origin for the emergence of 'existence' is knowledge by presence (immediate knowledge).
      These concepts emerge from a single 'realization' and this single realization is indicated by all of them. However the object of one of these indications is the trunk whereas others are the branches. Philosophically speaking, the real is a prerequisite for the unreal. Essential concepts enter into one's mind before existential concepts and that is why mind considers them as real. Careful analysis shows that the object indicated by 'existence' is the same of the objective realization and the object indicated by essence is the limit of that realization in a specific domain.
      Conditional modes are of three types; nafadi, sha'ni and indimaji. Since the realization of accidents is the extension of the realization of substance and is thus united with it the fact that accident is nafadi (terminable) can be attributed to substance. Thus the object indicated by essential concept turns into nafadi characteristic for existence. Here the relative meaning of nafad is taken into account rather than its absolute meaning. This is because possible identity owing to its limitation does not include anything beyond its essence. [In other words] it is not available beyond its essence, though there are other beings over there, for it is not empty over there.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • primacy of existence
  • non-primacy of essence
  • relation between essence and existence
  • conditional mode
  • nafadi mode
  1. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1404ق). الشفاء(الإلهیات). قم: مکتبة آیةالله المرعشی.
  2. ابن‌منظور، محمدبن‌مکرم. لسان العرب. ج11، مؤسسه نرم افزاری نور.
  3. بهمنیاربن‌مرزبان (1375). التحصیل. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  4. حسن‌زاده آملی، حسن (بی­تا). گشتی در حرکت. ]تهران[: نشر رجاء.
  5. زنوزی، علی‌بن‌عبدالله (1376). بدایع الحکم. ‍]تهران[: انتشارات الزهرا(س).
  6. سبزواری، هادی‌بن‌مهدی (1369).شرح المنظومة. ج2. تهران: نشر ناب.
  7. صدرالدین شیرازی، محمدبن‌ابراهیم (1354). المبدأ و المعاد. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
  8. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1361). العرشیة. تهران: مولى.
  9. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1363). المشاعر. تهران: کتابخانه طهورى.
  10.  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1360). الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة. مشهد: مرکز نشر دانشگاهی.
  11. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1363). مفاتیح الغیب. تهران: موسسه تحقیقات فرهنگى.
  12. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1375).مجموعه رسائل فلسفى صدرالمتالهین. تهران: حکمت.
  13. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1387). سه رسائل فلسفى. قم: دفتر تبلیغات اسلامی
  14. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1981م). الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة،. ج1، 2، 3، 6، 7، 9. بیروت: داراحیاء التراث.
  15. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (ب­ی‌تا). الحاشیة على الهیات الشفاء. قم: بیدار.
  16. طباطبایی، محمدحسین (1387). نهایة الحکمة. قم: موسسه نشر اسلامی، چاپ دوازدهم.
  17. ـــــــــــــــــــ (بی­تا). بدایة الحکمة. قم: موسسه نشر اسلامی.
  18. عبودیت، عبدالرسول (1385). درآمدی به نظام حکمت متعالیه. ج1. تهران: سَمت.
  19. فیاضی، غلامرضا (1378). تعلیقه بر نهایة الحکمة. قم: موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره).
  20. ــــــــــــــــــــــــــــ (1387). هستی و چیستی در مکتب صدرایی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  21. فیض کاشانى، محمدبن‌شاه‌ مرتضی (1375). أصول المعارف. قم: دفتر تبلیغات اسلامى.
  22. مصباح‌یزدی، محمدتقی. (1374). آموزش فلسفه. تهران، سازمان تبلیغات اسلامی.
  23. مطهری، مرتضی، مجموعه آثار. ج5و10، مؤسسه نرم افزاری نور.
  24. مظفر، محمد­رضا (1389). المنطق. قم: موسسه نشر اسلامی.
  25. معلمی، حسن (1383). اعتباریت ماهیت از عرش عینیت تا فرش سرابیت. معرفت فلسفی، سال اول، شماره سوم، ص89-106
  26. ـــــــــــــــــ‌ (1387). حکمت متعالیه. قم: مرکز نشر هاجر.
  27. میرداماد، محمدباقربن‌‌محمد (1381). مصنفات میرداماد. ج1. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگى.
  28. نوری، علی‌بن‌جمشید (1357). رساله بسیط الحقیقه و وحدت وجود. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
  29. یزدان­پناه، سید ید­الله (1388). مبانی و اصول عرفان نظری. قم: موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره).