نفس و بدن به‌مثابه «معنا و لفظ»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار و عضو هیئت علمی گروه فلسفه جامعه المصطفی العالمیه

چکیده

تبیین پیوند نفس و بدن از دیرباز توجه اندیشمندان را به خود معطوف داشته است. در روایتی زیبا امیر مؤمنان علی علیه السلام رابطه روح و بدن را به پیوند میان "معنا و لفظ" تشبیه فرموده‌اند. در این نوشتار بر آنیم تا در پرتو نظریات مطرح در زبان‌شناسی و نشانه‌شناسی و نیز با روش تحلیلی ـ عقلی و با رویکردی تطبیقی، این تشبیه را به‌عنوان یک فرضیه در باب رابطه نفس و بدن مورد واکاوی قرار دهیم. ازاین‌رو پرسش اصلی این تحقیق آن است که بنیان‌ها و احکام مشترک میان این دو پیوند (یعنی پیوند نفس و بدن از یک سو و پیوند معنا و لفظ از سوی دیگر) چیست؟
ره‌آورد این پژوهش دست یافتن به احکام کلی مشترک میان لفظ و معنا و نفس و بدن می باشد؛ احکامی مانند اعتباری و حقیقی، تجرد و مادیت، ثبات و تغیر، بطون و ظهور، فناء و اندکاک، اصالت معنا و روح و تبعی بودن لفظ و بدن، انتقال زشتی و زیبایی هریک از لفظ و بدن و معنا و روح به یکدیگر، و لایه‌لایه بودن معنا و روح.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Soul and Body as "Meaning and Word"

نویسنده [English]

  • Mostafa azizi alavijeh
Associate Professor and Faculty Member at the Department of Philosophy, Al-Mustafa International University.
چکیده [English]

The exposition of the connection between the soul and the body has long attracted the attention of scholars. In a beautiful narration, Imam Ali (peace be upon him) likened the relationship between the soul and body to the connection between "meaning and word". In this writing, we aim to explore this analogy as a hypothesis concerning the relationship between the soul and body, utilizing prevalent linguistic and semiotic theories. An analytical, rational and comparative approach is employed. Hence, the primary question of this investigation is: What are the foundations and shared principles between these two connections (the connection between the soul and body on one hand, and the connection between meaning and word on the other)?
This research aims to unveil the general principles shared between word and meaning, as well as soul and body. Principles that are explored include unreality and reality, immateriality and materiality, stability and change, inner and outer aspects, annihilation and subsistence, the originality of meaning and soul, and the subordination of word and body. Furthermore, the transfer of ugliness and beauty between each of word and body, meaning and soul to one another and the layered nature of meaning and soul are explored.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Soul
  • Body
  • Self
  • Word
  • Meaning
  • Incorporeality
  1. ابن‌ بابویه، محمد‌بن‌علی‏ (1418ق‏). الأمالی. چاپ ششم. تهران: کتابچى.
  2. ابن‌ سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1375). الاشارات والتنبیهات. قم: نشر البلاغه.
  3. اصفهانی، محمدحسین (‏1429 ق). نهایة الدرایة فی شرح الکفایة. چاپ دوم. بیروت: مؤسسة آل‌البیت: لإحیاء التراث.
  4. عاملی، بهاءالدین (1418ق)، الکشکول. با تحقیق محمد عبد الکریم النمری. بیروت: دار الکتب العلمیه.
  5. جامی، عبدالرحمن بن احمد (1366). مثنوی هفت اورنگ. چاپ دوم. به تصحیح مرتضی مدرس گیلانی. تهران: انتشارات سعدی.
  6. جرجانی، عبدالقاهر (1404ق). اسرار البلاغه فی علم البیان. چاپ دوم. تعلیق و حواشی سید محمدرشید رضا. بیروت: دارالمعرفه.
  7. حسن‌زاده آملی، حسن‏ (1423 ق/ الف). دروس معرفت نفس‏. قم: منشورات ألف لام میم.
  8. ـــــــــــــــ (‏1423ق/ب). هزار و یک کلمه‏. چاپ دوم. قم‏: مکتب الإعلام الإسلامی.
  9. ـــــــــــــــ (1385). عیون مسائل النفس. چاپ دوم. تهران: امیر کبیر.
  10. خوئی، ابوالقاسم ‏(1422ق). ‏محاضرات فی أصول الفقه. تقریرات فیاض. قم: مؤسسه إحیاء آثار الإمام الخوئی.
  11. دوسوسور، فردینان (1382). دوره زبان‌شناسی عمومی. ترجمه کورش صفوی. چاپ دوم. تهران: انتشارات هرمس.
  12. روحانی، محمد (1413ق). منتقى الأصول‏. قم: مکتب آیة‌الله السید محمد الحسینی الروحانی.
  13. سبزواری، ملاهادی ‏ (1421ق). شرح المنظومة. تعلیق آیةالله حسن‌زاده آملی. تهران: انتشارات ناب.
  14. سروش، عبدالکریم (1358). دانش و ارزش. چاپ دوم. تهران: سیستمافرم.
  15. سیستانی، علی (1414 ق). الرافد فی علم الأصول.‏ تقریرات منیر القطیفی. قم: مطبعة حمید.
  16. سید رضی، محمدبن‌حسین (1420ق). نهج البلاغة. چاپ چهاردهم. ترجمه شهیدی. تهران: انتشارات شرکت علمی و فرهنگی.
  17. صدر، محمدباقر (1417ق). بحوث فی علم الأصول. تقریرات الهاشمی الشاهرودی. چاپ دوم. قم: مؤسسة دائرة معارف الفقه الإسلامی.
  18. صدرالدین شیرازی، محمدبن‌ابراهیم (‏1981م)‏. الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة. (ج8،4). چاپ سوم. بیروت:‏ دار إحیاء التراث.
  19. ـــــــــــــــ ( ‏1404ق). مفاتیح الغیب.‏‏ با تصحیح محمد خواجوی. تهران: مؤسسة الأبحاث الثقافیة.
  20. صفار، محمدبن‌حسن‏ (1404ق). بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد:. با تصحیح محسن کوچه‌باغی. قم: مکتبة آیة‌الله المرعشی النجفی.
  21. صنقور، محمد (1428ق). المعجم الأصولی‏. چاپ دوم. قم: منشورات الطیار.
  22. طباطبایی، سید محمدحسین (1417ق‏). المیزان فى تفسیر القرآن‏. چاپ پنجم. قم: مکتب النشر الإسلامیّ التابع لجمعیة المدرّسین.
  23. قمی، عباس (1414ق). سفینه البحار. قم: الأسوه.
  24. مجلسی، محمدباقر ‏(1403ق). ‏بحارالأنوار. چاپ دوم. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  25. مولوی، جلال‌الدین محمدبن‌محمد (بی‌تا). کلیات شمس تبریزی. با تصحیح بدیع الزمان فروزانفر. تهران: بی‌نا.
  26. ـــــــــــــــ (1363). مثنوی معنوی. با تصحیح رینولد. الین نکلسون. چاپ سوم. تهران: انتشارات مولی.
  27. مطهرى، مرتضى‏ (1377). مجموعه آثار. چاپ هشتم. قم: انتشارات صدرا.
  28. نایینی‏، محمدحسین (1393ق). أجود التقریرات. قم: ‏مطبعة العرفان.
  29. هادسون، ویلیام دانالد، ویتگنشتاین، لودویک (1378). ربط فلسفه او به باور دینی. ترجمه مصطفی ملکیان. تهران: گروس.
  30. William Alston, "Meaning", in: Paul Edwards, (ed), The Encyclopedia of Philosophy, London, Macmillan, 1967.
  31. J ohn L. Austin, How to do things with Words, Oxford University, Press, Oxford, 1962.