بررسی تطبیقی جاودانگی تناسخی نفس در اسلام و مسیحیت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم (علیه السلام)

چکیده

 
جاودانگی نفس مسأله‌ای است که با یکی از آموزه‌های بنیادین ادیان ابراهیمی (به‌ویژه اسلام و مسیحیت)، یعنی معاد و زندگی پس از مرگ گره می‌خورد. یکی از فرض‌های بقای نفس جاودانگی تناسخی، نفوس انسانی است که در اصطلاح مشهورش، دست‌کم به دو معنا به‌کار می‌رود:
معنای نخست، سیر نفس در چرخه تناسخی ابدان است. معنای دوم عبارت است از تناسخ در ساختار معاد جسمانی؛ به این صورت که نفس در آخرت و رستاخیز هم مانند حیات دنیوی دارای بدنی عنصری مناسب با حیات اخروی خواهد بود. در این مقاله که به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع اصلی و متون دینی مسیحت و اسلام تدوین شده است به خوبی اثبات می‌شود که  هم مسیحیت و هم اسلام  در رد معنای چرخه تناسخ و جایگزینی آن به جای معاد هماهنگ هستند؛ همچنان‎که متکلمان مسیحی و مسلمان نیز در دفع آن هم‌نظرند. ولی ظهور آیات فروانی از کتاب مقدس و قرآن کریم و همچنین روایات مأثور از انبیاء و اوصیای الهی، در تحقق معاد جسمانی به جسم عنصری است؛ یعنی معاد جسمانی در ساختار تناسخ ملکی شکل می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Immortality of Soul in terms of Reincarnation in Islam and Christianity

نویسنده [English]

  • Mhammad Taqi Yosofi
An associate professor and faculty member at Baqir-u al-Ulum University.
چکیده [English]

The immortality of Soul is an issue tied up to one fundamental doctrine of Abrahamic Religions (particularly Islam and Christianity), i.e. the life after death. One of the theories about the perpetuity of soul is immortality in terms of reincarnation; in its celebrated term, it carries two meanings at least:
1- The journey of soul through the cycle of reincarnation of bodies. 2- reincarnation in the framework of bodily resurrection. That is to say, our souls would adopt a physical body in the hereafter life appropriate to it and similar to that of this life.
Our method is descriptive-analytic and reference to main texts and holy scriptures of the two religions.  In what follows, the author has demonstrated that Islam and Christianity are unanimous in the rejection of the cycle of reincarnation, both proposed the theory of resurrection, instead. However, the literal meaning of many verses of the Bible and the Qur’an and narrated traditions from prophets and their successors suggest that bodily resurrection will happen in the form of elemental body i.e. in the structure of corporeal reincarnation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • reincarnation
  • immortality in terms of reincarnation
  • bodily resurrection
  • Islam
  • Christianity
  1. قرآن کریم.

    ـ عهدین، کتاب مقدس مسیحیان.

    1. ابن بابویه، محمد بن علی (1413ق / 1371ش). الاعتقادات من مصنفات الشیخ المفید. تحقیق عصام عبدالسید. قم: المؤتمر العالمی بمناسبة الذکری الالفیة لوفاة الشیخ المفید.
    2. ـــــــــــــــ (1378ق). عیون أخبار الرضا7، (ج1). تهران: انتشارات جهان
    3. افلاطون (1367). دوره کامل آثار افلاطون، (ج1). چاپ دوم. ترجمه محمدحسن لطفی از متون آلمانی و فرانسوی. تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
    4. بحرانی، یوسف‌بن‌احمد (1405ق). الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، (ج12). با تحقیق و تصحیح شیخ‌ محمدتقی ایروانی و سید عبدالرزاق مقرم. قم: مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین‏.
    5. بردی الاتابکی، جمال‌الدین ابوالمحاسن یوسف‌بن‌تغری (بی‌تا). النجوم الزاهرة فی ملوک مصر و القاهرة، )ج۲(. مصر: وزارة الثقافة و الارشاد القومی، دارالکتب.
    6. بستانی، بطرس (بی‌تا). دائرة‌المعارف قاموس عام لکل فن و مطلب، (ج6). بیروت: دارالمعرفة.
    7. تاراچند (1374) . تأثیر اسلام در فرهنگ هند. ترجمه علی پیرنیا ‌و عزالدین عثمانی. ‌تهران: ‌نشر پاژنگ.
    8. حسن‌زاده آملی، حسن (1379). سرح العیون فی شرح العیون. قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.‌
    9. سبزواری، ملاهادی (1362). اسرارالحکم. تهران: انتشارات اسلامیه.‌
    10. سلیمانى اردستانى، عبدالرحیم (1382). درآمدى بر الهیات تطبیقى اسلام و مسیحیت. قم: کتاب طه (موسسه فرهنگی طه).
    11. شهرستانی، محمدبن‌عبدالکریم احمد (‌1395). ‌الملل و النحل، ‌(ج2). بیروت: ‌دارالمعرفة.
    12. صدرالدین شیرازی، محمدبن‌ابراهیم (1360الف). اسرار الآیات: «تعلیقیه ملاهادی سبزواری». با تصحیح محمد خواجوی. تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفة ایران.
    13. ــــــــــــــــ (1360ب). الشواهد الربوبیة: «تعلیقیه ملاهادی سبزواری. چاپ دوم. مشهد: المرکز الجامعی للنشر.
    14. ــــــــــــــــ (1379). الاسفار الاربعة الالهیة فی الحکمة المتعالیة، (ج9). چاپ دوم. قم: مکتبة المصطفوی.
    15. طوسى، محمد بن حسن (بی‌تا). التبیان فى تفسیر القرآن (ج3). مقدمه شیخ آغابزرگ تهرانى و تحقیق احمد قصیرعاملى. بیروت:  دار احیاء التراث العربى.  
    16. نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد (1375). شرح الاشارات و التنبیهات (ج3). قم: نشر البلاغة.
    17. عاملى، شیخ حر، (1409 ق)، وسائل الشیعة (ج29). قم: مؤسسه آل البیت:.
    18. عثمان‌بک، کمال د (1423ق). حقایق عن تناسخ الارواح و الحاسَة السادسة. بیروت: شرکة ابناء الشریف الانصاری، المکتبة العصریة للطباعة و النشر.
    19. فیض کاشانی، محمدمحسن (بی‌تا). کلمات مکنونة. تصحیح و تعلیق عزیزالله العطاردی القوچانی. تهران: مؤسسة چاپ و انتشارات فراهانی.
    20. فیوجو، تییرا دل (1419ق). الموسوعة العربیة العالمیة، «التعریب» (ج7). الطبع الثانیه. الریاض: مؤسسة اعمال الموسوعة للنشر و التوزیع.
    21. قیصرى رومى، محمد داوود (1375). شرح فصوص الحکم. به کوشش استاد سید جلال الدین آشتیانى، بی جا: شرکت انتشارات علمى و فرهنگى.
    22. مجلسی، محمدباقر (1404ق). بحارالانوار (ج7). بیروت: مؤسسة الوفاء.
    23. ناس، جان‌بی (1373). تاریخ جامع ادیان. ترجمه علی‌اصغر حکمت. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
    24. یوسفی، محمدتقی (1388). تناسخ از دیدگاه عقل و وحی. چاپ دوم. قم: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره).
    25. ـــــــــــــــــــ (1387). تناسخ از دیدگاه شیخ اشراق. مجله علمی پژوهشی معرفت فلسفی. سال پنجم. تابستان 1387، ش4. ش مسلسل 20. ص87-127.
    26. Edwards, M, J, (2002), Origen against Plato, Cambridg.

    Russell, B, ,(2001), History of Western Philosophy،London.