مزایای انحصاری برهان صدیقین علامه طباطبایی در اثبات وجود خدای متعال بدون تنگناها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد و عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

چکیده

برهان‌ خلقی مشروط به وجود خلق‌ است و بدون وجود خلق، وجود خدا اثبات نمی‌شود. همچنین برهان صدیقین ابن سینا مشروط به «وجودٌ ما» و تقسیم وجود به واجب و ممکن بوده و برهان ملاصدرا نیز مشروط به اصالت وجود و تشکیک و عین ربط بودن وجود معلول به علت است. این در حالی است که وجود خدا مشروط به وجود خلق نیست. بنابراین اگر وجود انکار یا شک شود، یا تقسیم وجود به واجب و ممکن پذیرفته نشود و یا در اصالت وجود یا تشکیک آن و عین ربط بودن معلول به علت تلقی به قبول نگردد و همچنین اگر این مبانی و مقدمات انکار یا شک شوند، نمی‌توان وجود خدا را اثبات کرد. همچنین اگر در صورت استدلال تردید شده یا اعتبار آن نفی شود، نمی‌توان وجود خدا را اثبات کرد. حال که وجود خدای متعال مشروط به شرطی نیست، پرسش این است که: آیا می‌توان برهانی اقامه کرد که اثبات وجود خدا هم مانند وجود او مشروط به هیچ شرطی نباشد؟ برهان صدیقین علامه به این پرسش پاسخ مثبت می دهد و وجود خدا را بدون هیچ شرطی اثبات می‌کند. در برهان علامه، هرچند اصل وجود انکار یا شک شود و نیز مبانی دیگر اثبات وجود خدا در براهین دیگر نفی شوند و یا در آنها تردید شود و نیز شرایط صوری برهان هم انکار یا شک شود، باز هم وجود خدا اثبات می‌شود. بنابراین در برهان علامه اثبات وجود خدا مانند وجود خدا مشروط به هیچ شرطی نیست

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Allamah Tabatabaei’s Account of Seddiqin Argument (The Exclusive Advantages)

نویسنده [English]

  • askari soleimani amiri
A full Professor and faculty member at Imam Khomeini Institute of Education and Research
چکیده [English]

A posteriori argument is conditioned by the existence of creatures without which one cannot prove the existence of Allah. Avicenna’s account of seddiqin (ontological) argument is conditioned by the existence of “some thing” and by the division of existence into necessary and contingent beings. Mulla Sadra’s seddiqin argument is also conditioned by the primacy of existence, gradation of existence, and that the existence of effect is the very dependence on its cause, rather something depending on the cause. This is while, the existence of Allah is not conditioned by the existence of His creatures. Accordingly, were any of the above conditions denied or doubtful, it would be impossible to prove the existence of Allah. Nor is it possible were the form of argument invalid or doubtful, either. Now the question is: “Is it possible to mount an argument which is unconditioned by anything as His existence is absolutely unconditioned?” Allamah Tabatabaii’s account of seddiqin argument answers, yes. Despite denying all above conditions, his argument does not fail to prove the existence of Allah. This argument is not conditioned by anything, as is His existence absolutely unconditioned.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Allah Almighty
  • unconditioned entity
  • seddiqin (ontological) Argument
  • Allamah Tabatabaii
  1. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1403ق). الاشارات و التنبیهات (ج3). چاپ دوم. بی‌جا:‌ دفتر نشر الکتاب.
  2. ـــــــــــــــ (1363). المبدأ و المعاد. با تحقیق عبدالله نورانی. تهران: دانشگاه تهران.
  3. جوادی آملی، عبدالله (بی‌تا). تبیین براهین اثبات خدا (تعالی شأنه). قم: مرکز نشر اسراء.
  4. سلیمانی امیری عسکری (1395). برهان صدیقین علامه طباطبایی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  5. طباطبایی، سید محمدحسین (بی‌تا). اصول فلسفه و روش رئالیسم (ج5). با مقدمه و پاورقی استاد شهید مطهری. قم: انتشارات صدرا.
  6. فاضل تونی، محمدحسین (1390). رسائل عرفانی و فلسفی. با تصحیح وحید روح‌اله‌پور. قم: انتشارات آیت اشراق.