بررسی تطبیقی رابطة مردم‌سالاری و صلح از منظر علامه طباطبایی و کانت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه باقر العلوم(ع)

چکیده

پرسش اصلی این تحقیق عبارت است از: «وجوه شباهت و تفاوت دیدگاه کانت و علامه طباطبایی در مورد رابطه صلح و مردم‌سالاری چیست؟». در این تحقیق که هدف آن ارائه بحثی تطبیقی میان اندیشه سیاسی کانت و علامه طباطبایی بوده، با استفاده از روش تحلیلی ـ عقلی  به بررسی این فرضیه پرداخته شده است که هر دو متفکّر رابطه ضروری میان مردم‌سالاری و صلح پایدار قائل نیستند. بر اساس یافته‌های تحقیق، دیدگاه کانت و دیدگاه علامه طباطبایی درباره رابطه صلح و مردم‌سالاری، در این موارد به یکدیگر شباهت دارد: استفاده از روش تحلیلی ـ عقلی، نگرش نظام‌مند و جامع به مسأله، تکاملی شمردن زندگی انسان و هدف شمردن دست‌یابی به صلح در این فرآیند تکاملی، قانون‌مند دانستن نظام جهان و تحلیل رفتار انسان‌ها بر پایه استخدام.
دیدگاه این دو متفکّر از این جهات با یکدیگر تفاوت دارد: ایده‌آلیست بودن کانت در مقابل رئالیست بودن علامه طباطبایی، تضادّگرا بودن کانت در مقابل وفاق‌گرا بودن علامه طباطبایی، انسان‌محور بودن کانت در مقابل خدامحور بودن علامه طباطبایی، قانون‌مدار بودن کانت در مقابل شریعت‌مدار بودن علامه طباطبایی، هدف غایی بودن صلح در نظر کانت و هدف واسطه‌ای بودن صلح در نظر علامه طباطبایی

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the tie between Democracy and Peace in Allamah Tabatabaii and Kant’s points of View

نویسنده [English]

  • Hassan Abdi
An assistant professor and faculty member at Baqir-u al-Ulum University
چکیده [English]

The main question of this research is: “What are the similarities and dissimilarities of Allamah Tabatabaii and Kant’s points of view on the tie between democracy and peace?” The method adopted for the study of their political thought is rational-analytic. The research deals with the idea that both thinkers do not believe in the necessary tie between democracy and perpetual peace. According to the findings, their views on the issue are similar: their use of rational-analytic method, their systematic and comprehensive attitude to the issue, that man’s course of life is evolutionary and aims to promote peace, that the system of world is regulated, and the analysis of man’s behavior as per employment.
Their dissimilar views are: that Kant is idealist but Allamah is realist, that Kant sides with opposition but Allamah with compatibility, that Kant is humanist but Allamah is theocentric, that Kant deals with positive laws but Allamah with divine laws, and that peace for Kant is the final aim but for Allamah is an intermediate aim.

کلیدواژه‌ها [English]

  • democracy
  • peace
  • democratic peace
  • republic
  • the theory of employment
  • Kant
  • Allamah Tabatabaii
  • the political thought of Islam
1. حاجی‌حیدر، حمید (1387). نظریه صلح دموکراتیک. مجله علوم سیاسی.11، (41) ص31-46.
2. طباطبایی، سیّد محمّدحسین (1389). روابط اجتماعی در اسلام. ترجمه محمدجواد حجّتی کرمان. قم: بوستان کتاب.
3. ـــــــــــــــ (1416). نهایه الحکمه. چاپ دوازدهم. قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
4. ـــــــــــــــ (1394). المیزان. بیروت: مؤسسه الاعلمی.
5. ـــــــــــــــ (1341). بحثی درباره مرجعیّت و روحانیّت. تهران: شرکت سهامی انتشار.
6. ـــــــــــــــ (1356). بررسی‌های اسلامی. به کوشش سید هادی خسروشاهی. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
7. ـــــــــــــــ (1362). رسائل سبعه. قم: بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی.
8. عالم، عبدالرحمن (1390). تاریخ فلسفه سیاسی غرب (ج1). تهران: انتشارات دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
9. کاپلستون، فردریک (1374). تاریخ فلسفه (ج8). ترجمه بهاءالدین خرمشاهی. تهران: انتشارات سروش.
10. کانت، ایمانوئل (1370/الف). تمهیدات. چاپ دوم. ترجمه غلامعلی حداد عادل. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
11. ـــــــــــــــ (1370/ب). روشن‌گری چیست. ترجمه همایون فولادپور، مجله کلک. شماره مسلسل بیست و دوم.
12. ـــــــــــــــ (1380/الف). صلح پایدار. ترجمه محمد صبوری. تهران: انتشارات به‌آوران.
13. ـــــــــــــــ (1380/ب). فلسفه فضیلت. ترجمه منوچهر صانعی درّه‌بیدی. تهران: انتشارات نقش و نگار.
14. ـــــــــــــــ (1380/ج). فلسفه حقوق. ترجمه منوچهر صانعی درّه‌بیدی. تهران: انتشارات نقش و نگار.
15. ـــــــــــــــ (1380/د). درس‌های فلسفه اخلاق. ترجمه منوچهر صانعی درّه‌بیدی. تهران: انتشارات نقش و نگار.
16. ـــــــــــــــ (1378). معنای تاریخ کلی در غایت جهان‌وطنی. ترجمه منوچهر صانعی دره‌بیدی، مجله ‌نامه فلسفه، شماره ششم، ص142ـ128.
17. کوهن، کارل (1373). دموکراسی. ترجمه فریبرز مجیدی. تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
18. المان، فندیوس میریام (1380). داستان بی‌پایان: «دموکراسی و صلح». ترجمه شهروز ابراهیمی. مجله سیاست دفاعی. شماره سی و چهارم. ص176-149.
19. محمودی، سیّد علی (1383). فلسفه سیاسی کانت. تهران: انتشارات نگاه معاصر.
20. میرمحمدی، معصومه (1390). مقایسه صلح پایدار در اندیشه انسان‌محور کانت و صلح عادلانه در اندیشه متفکران شیعی، مجله معرفت ادیان، شماره چهارم، ص146-117.
21. نوع‌پرست، زهرا (1388). دموکراسی، عدالت و صلح. فصل‌نامه تخصّصی علوم سیاسی، شماره نهم، ص26-5.
22. هوبزباوم، ا. ج. (1374). عصر انقلاب. ترجمه علی‌اکبر مهدیان. تهران. انتشارات مترجم.
23. Immanuel Kant (1996) The Metaphysics of Morals, trans. Mary Gergor, Cambridge, Cambridge University Press.