سازوکار تأثیرگذاری رویکرد حکمای مشائی بر آراء شیخ اشراق در تکون معقول ثانی فلسفی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد فلسفه اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

2 استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

در باب مفاهیم، شیخ اشراق کاملاً متأثر از فضای حاکم بر تفکر مشائی است. این تأثیرپذیری چه در ناحیه اصل مفاهیم کلی و چه در ناحیه تقسیماتی که مفاهیم کلی به‌عنوان مقسم می‌پذیرند، کاملاً روشن است. سهروردی حتی در معیار و میزان تمایز مفاهیم از یکدیگر، به‌ویژه در گنجاندن معقولات فلسفی ذیل معقولات ثانیه که باید نخستین گام در تکون معقول ثانی فلسفی برشمرده شود، از بهمنیار تأثیرات گسترده و کاملاً مشهودی پذیرفته است. نوشتار در پیش رو با توجه به اهمیت کاوش هر چه عمیق‌تر این سازوکار که موفقیتی کم نظیر در شکوفایی و انضباط بخشی مباحث فلسفی، خصوصاً با توجه به بستری که حکمای پیشین در این مبحث از خود بجای گذاشته بودند، با روشی تحلیلی ـ فلسفی به بررسی آراء و دیدگاه‌های حکمای مشائی و اشراقی (از کندی، فارابی، ابن‌سینا و بهمنیار تا سهروردی) پرداخته و بر آن است تا چگونگی این اثرپذیری را تبیین نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Mechanism of the Impact of Peripatetic Philosophers on Suhrawardi’s View in the Formation of Philosophical Secondary Intelligibles

نویسندگان [English]

  • emad mostafavi 1
  • Masud Esmaeili Esmaeili 2
1 An M.A. holder of Islamic philosophy at the Institute of Islamic Culture and Thought
2 Assistant professor and Faculty member of Shahid Behishti University.
چکیده [English]

With regard to the concepts, Suhrawardi is quite influenced by the sphere dominant on the peripatetic school of thought. That influence is quite evident both in the very formation of universal concepts and their classifications. Concerning the criterion for distinguishing concepts from one another particularly classifying philosophical concepts under secondary intelligibles as the first step for the formation of philosophical secondary intelligibles, Suhrawardi is quite obviously and largely influenced by Bahmanyar.
    It is much important to examine such mechanism deeper and deeper for it has brought about a unique success in the course of flourishing and systematizing philosophical enquiries particularly considering the ground paved by the preceding philosophers. In what follows, the author has made use of a philosophical-analytic method to study the viewpoints of both peripatetic and illumination philosophers (from al-Kindi, al-Farabi, Ibn Sina, Bahmanyar to Suhrawardi) in order to explain the qualification of that influence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • secondary intelligible
  • philosophical secondary intelligibles
  • falling under influence
  • Suhrawardi
  • peripatetic philosophy
  1. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1379). الهیات نجات. چاپ دوم. مقدمه و تصحیح از محمدتقى دانش‌پژوه‏. تهران: دانشگاه تهران.
  2. ـــــــــــــــ (1375) الاشارات و التنبیهات قم نشر البلاغه
  3. ـــــــــــــــ (1371). المباحثات. قم: انتشارات بیدار.
  4. ـــــــــــــــ (1404ق (الف)‏). التعلیقات. تحقیق از عبدالرحمن بدوى‏. بیروت: مکتبة الاعلام الاسلامى.
  5. ـــــــــــــــ (1404ق (ب)). الشفاء (ج1، 3،2). تحقیق سعید زاید. قم: مکتبة آیة الله المرعشی.
  6. بهمنیاربن‌المرزبان (1375). التحصیل. چاپ دوم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  7. حسین‌زاده، محمد (1388). معرفت‌شناسی و مبانی معرفت‌شناسی دینی. قم: مؤسسه پژوهشی امام خمینی1.
  8. سهروردی، شیخ اشراق (1375). مجموعه مصنفات شیخ اشراق (ج2،1). چاپ دوم. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى.
  9. صدرالدین شیرازی، محمدبن‌ابراهیم (1981م). الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة (ج1). چاپ سوم. بیروت: دار احیاء التراث.
  10. فارابی، محمدبن‌محمد (1389). عیون المسائل. تهران: مرکز پژوهش میراث مکتوب.
  11. ـــــــــــــــ (1405ق). الجمع بین رأى الحکیمین. چاپ دوم. تهران: انتشارات‌ الزهراء.
  12. ـــــــــــــــ (1986م). کتاب الحروف. تحقیق محسن مهدی، بیروت: دارالمشرق.
  13. ـــــــــــــــ (1408ق). المنطقیات (ج2،1). قم: مکتبة آیة الله المرعشی.
  14. ـــــــــــــــ (1995م).  آراء اهل المدینة الفاضلة و مضاداتها. بیروت: مکتبة الهلال.
  15. ـــــــــــــــ (1990م). کتاب الواحد و الوحدة. الدار البیضاء. المغرب:دار توبقال للنشر.
  16. کندى، یعقوب‌بن‌اسحاق (بی‌تا). رسائل الکندى الفلسفیة. چاپ دوم، با مقدمه و تصحیح و تعلیق محمد ابورید. قاهره: دار الفکر العربی.
  17. مصباح یزدی، محمدتقی (1366). آموزش فلسفه (ج1). تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
  18. معلمی، حسن (1387). نگاهی به معرفت‌شناسی در فلسفه اسلامی. چاپ دوم. قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  19. یزدان‌پناه، سید یدالله (1389). حکمت اشراق (ج2،1). قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.