اصول زیبایی در فلسفۀ ابن‏ سینا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجو دکتری فلسفه دانشگاه تبریز

چکیده

ابن‏ سینا برای زیبایی قائل به اصولی است که بدون در نظر گرفتن آنها زیبایی قابل تعریف نبوده و امر زیبا تحقق پیدا نمی‏کند. با تبیین این اصول، معیارهای زیبایی از سوی بوعلی مشخص شده و می‌توان ذیل این عناوین به خلق اثر هنری و قضاوت درباره آنها پرداخت. با توجه به این مهم، ما در این مقاله قصد داریم با تحقیق در برخی رویکردهای متافیزیکی و معرفت‏شناختی، به «موازین، قواعد یا اصول زیبایی» در اندیشه ابن‏سینا دست یابیم. بدین‌منظور نشان خواهیم داد که زیبایی برای بوعلی دارای برخی مشخصات هستی‏شناختی است که در صورت فقدان این مشخصات، صحبت از امر زیبا نزد او منتفی است. همچنین، زیبایی را با رعایت برخی موازین معرفتی می‏توان به وجود آورده و البته در مواجهه مخاطب با اثر، آن را دریافت. خصوصیات ماهیتی زیبایی بیانگر غایت بودن آن است و همین مسئله امر زیبا را دارای کارکرد تربیتی نیز می‏کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Avicenna on the Principles of Aesthetics

نویسنده [English]

  • mohammadhani jafarian
A PhD. student of Philosophy at Tabriz University
چکیده [English]

Avicenna has held some principles for aesthetics without the consideration of which beauty could not be defined nor might the beautiful come into being. Through the explanation of those principles, one may determine the criteria of aesthetics in Avicenna’s view in order to create works of art and to judge about them.
    In his essay, the author intends to study some metaphysical and epistemological approaches to aesthetics in order to get Avicenna’s “scales, rules and principles of aesthetics”. Thus he has shown that for Avicenna beauty has some ontological characteristics without which he cannot speak of the beautiful. One may also create a beauty through some epistemological rules, though in one’s encounter with the work of art. The characteristics of the nature of beauty suggest that it can be an aim, too. This issue renders the beautiful some educational function.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Avicenna
  • the principles of aesthetics
  • the beautiful
  • the definition of beauty
  • the creation of beauty
  1. ابن ­سینا، حسین‌بن‌‌عبدالله (1375). النفس من کتاب الشفاء. تحقیق آیت‌الله حسن‌زاده آملی قم: مرکز النشر التابع لمکتب الإعلام الإسلامی.
  2. ــــــــــــــــــــــ (1396). الإشارات و التنبیهات. تحقیق مجتبی زارعی. چاپ چهارم. قم: بوستان کتاب.
  3. ـــــــــــــــــــــ (1394). الالهیات من کتاب الشفاء. تحقیق آیت‌الله حسن حسن‌زاده آملی. چاپ پنجم. قم: بوستان کتاب.
  4. ـــــــــــــــــــــ (1391). مجموعه رسائل شیخ الرئیس ابن‏سینا، تصحیح و توضیحات سید محمود طاهری. چاپ دوم. قم: آیت اشراق.
  5. ــــــــــــــــــــ (1389). ابن‏سینا و تمثیل عرفانی، به اهتمام هانری کربن، ترجمه انشاءالله رحمتی. چاپ دوم. تهران: سوفیا.
  6. ــــــــــــــــــــ (1387). النجاة من الغرق فی بحر الضلالات. ویرایش و دیباچه محمدتقی دانش‌پژوه. چاپ سوم. تهران: دانشگاه تهران.
  7. ــــــــــــــــــــ (1383الف). طبیعیات دانشنامۀ علایی. مقدمه. حواشی و تصحیح سید محمد مشکوة. چاپ دوم. همدان: دانشگاه بوعلی سینا.
  8. ــــــــــــــــــــ (1383ب). منطق دانشنامۀ علایی. با مقدمه. حواشی و تصحیح دکتر محمد معین و سید محمد مشکوة. چاپ دوم. همدان: دانشگاه بوعلی سینا.
  9. ــــــــــــــــــــ (1383ج). در حقیقت و کیفیت سلسلۀ موجودات و تسلسل اسباب و مسببات. با مقدمه دکتر موسی عمید. چاپ دوم. همدان: دانشگاه بوعلی سینا.
  10. ــــــــــــــــــــ (1404ق). الشفا، المنطق، «الشعر». التحقیق الدکتور عبدالرحمن بدوی. الطبعة الثانیة. قم: منشورات مکتبة آیت‌الله العظمی المرعشی النجفی.
  11. ــــــــــــــــــــ (1405ق). الشفا، الطبیعیات، «السماء و العالم». التحقیق الدکتور محمود قاسم. الطبعة الثانیة. قم: منشورات مکتبة آیت الله العظمی المرعشی النجفی.
  12. احمدی، بابک (1386). حقیقت و زیبایی. چاپ چهاردهم. تهران: مرکز.
  13. خادمی، حمیدرضا و محمد ذبیحی (1386). «جایگاه خیال در نظام حکمت سینوی». آینۀ معرفت، شمارۀ 13، ص91-114.
  14. سعادت مصطفوی، سیدحسن (1393). الهیات نجات (ج1). دروس آیت الله سید حسن سعادت مصطفوی. به کوشش حسین کلباسی اشتری. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی.
  15. نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد (1376). اساس الإقتباس. چاپ پنجم. تهران: دانشگاه تهران.