TY - JOUR ID - 165807 TI - بررسی حقیقت اختیار انسان از منظر حضرت آیت‌الله فیاضی JO - حکمت اسلامی JA - FHI LA - fa SN - 2423-5105 AU - حسین پور, یاسر AU - سعیدی, احمد AD - دکترای حکمت متعالیه موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی AD - دانشیار و عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی Y1 - 2023 PY - 2023 VL - 9 IS - شماره3-پیاپی 34-پاییز 1401) SP - 91 EP - 112 KW - اختیار KW - اراده KW - رفتار اختیاری انسان KW - مبادی رفتار KW - ضرورت بالغیر KW - استاد فیاضی DO - N2 - فلاسفه اسلامی براساس قاعده ضرورت علّی معتقدند که هر فعل اختیاری انسان، از سوی فاعل به درجه وجوب می‌رسد و با وصف ضرورت محقق می‌شود. ولی برخی اندیشمندان، ضروری بودن فعل را با اختیاری بودن آن ناسازگار دانسته و با استناد به بداهت اختیار انسان، ضروری بودن فعل اختیاری و مبادی آن را انکار کرده‌اند. به اعتقاد این اندیشمندان، برای پذیرش اراده آزاد و اختیار حقیقی باید قاعده ضرورت علّی را از تحلیل مبادی فعل کنار گذاشت و هر انسانی را در هر مرحله‌ای پیش از انجام فعل اختیاری خود، در اصل انجام فعل و در کیفیت انجام آن کاملاً آزاد تلقی نمود.از یک‌سو نمی‌توان نقش و اهمیت بحث اختیار و اراده آزاد در تحلیلِ فلسفیِ رفتار انسانی در علوم انسانی و مطالعات اجتماعی را انکار کرد و از سوی دیگر، بحث علیت و ضرورت علّی را که از مباحث بسیار با اهمیت و قریب به بدیهی در فلسفه شمرده شده‌اند، نمی‌توان کنار گذاشت. ازاین‌رو در این مقاله، بحث تنافی یا عدم تنافی اختیار و ضرورت علّی را از زاویه‌ای تازه بررسی کرده و عدم تنافی آنها را اثبات نموده‌ایم. UR - https://fhi.hekmateislami.com/article_165807.html L1 - https://fhi.hekmateislami.com/article_165807_c97d7fdb41981342723fc083c482eba8.pdf ER -