TY - JOUR ID - 137451 TI - دو برهان صدرالمتالهین بر علم عام موجودات؛ اشکالات و پاسخ به آنها JO - حکمت اسلامی JA - FHI LA - fa SN - 2423-5105 AU - حسین پور, یاسر AU - سعیدی, احمد AD - دکترای فلسفه مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) AD - دانشیار و عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 8 IS - شماره2-پیاپی 29 بهار1400) SP - 75 EP - 98 KW - وجود KW - علم عام KW - تسبیح موجودات KW - صدرالمتألهین KW - اصالت وجود KW - تشکیک DO - N2 - براساس ادله نقلی، همه مخلوقات دارای سطحی از علم و شعور هستند که می‌توانند تسبیح خداوند کرده و با میل و رغبت از فرامین او اطاعت کنند. آیات و روایات در این زمینه آن‌چنان زیاد است که می‌توان گفت یکی از مسلمات دین مبین اسلام، وجود علم و آگاهی برای همه موجودات است. اهل معرفت در تأیید این اندیشه‌ دینی، شهودات خود را شاهد آورده‌اند و فلاسفه، به‌ویژه صدرالمتألهین برای اثبات عقلیِ این آموزه نقلی و شهودی، دلایل متنوعی ارائه کرده‌اند. اما برخی محققان تلاش‌های عقلی در این زمینه را ناموفق دانسته و اشکالات متعددی به هر یک از براهین فلسفی وارد ساخته‌اند. در این مقاله، دو برهان از براهین صدرالمتألهین برای اثبات علم و شعور همگانی را به‌همراه برخی اشکالات وارد شده بر آنها تبیین و ارزیابی نموده‌ایم. برهان اول از راه تشکیک وجود به اثبات علم عمومی می‌پردازد و چهار اشکال بر آن وارد شده و برهان دوم از راه شعور فاعل‌های طبیعی به لوازم و اقتضائات خود، علم همگانی را اثبات می‌کند و با سه اشکال مواجه شده است. در این نوشتار تلاش کرده‌ایم نشان دهیم که براهین مزبور تام و تمام بوده و همه‌ اشکالات مزبور قابل دفع و رفع هستند UR - https://fhi.hekmateislami.com/article_137451.html L1 - https://fhi.hekmateislami.com/article_137451_6263dfa324d83e65184090e7625ff83e.pdf ER -