TY - JOUR ID - 122305 TI - تبیین هیجان از منظر روانشناسی و فلسفه اسلامی JO - حکمت اسلامی JA - FHI LA - fa SN - 2423-5105 AU - آذربایجانی, مسعود AD - استاد گروه روان‌شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 7 IS - شماره3-پیاپی 26 (پاییز99) SP - 9 EP - 50 KW - هیجان KW - روان‌شناسی KW - فلسفه اسلامی KW - تبیین فلسفی هیجان KW - نظریه‌های فلسفی در هیجان DO - N2 - موضوع مقاله تبیین هیجان از دیدگاه روانشناسی و فلسفه اسلامی  و روش ما، تحلیل محتوای کیفی، روش عقلی و روش انتقادی است. معنای لغوی هیجان در زبان فارسی، معادل جوش و خروش است که بر احساسات نسبتاً شدید دلالت دارد و معنای منفی دارد؛ زیرا از قوای غضب و شهوت ناشی می‌شود و در مقابل خردمندی است. اما در اصطلاح روان‌شناسی هیجان بار معنایی منفی ندارد. ولی می‌تواند کاربرد منفی یا مثبت داشته باشد.  بر اساس یافته‌های این پژوهش، «هیجان‌ها »دارای ویژگی‌هایی هستند که عبارتند از: ناظر بودن آنها به بعد عاطفی انسان، متفاوت بودن آنها با انگیزش، داشتن نمود در ابعاد جسمانی، رفتاری و شناختی و انواع مثبت یا منفی و اولیه و ثانویه که ارزیابی شناختی تأثیر زیادی در آنها دارد. در تبیین هیجان‌ها نظریه‌های فلسفیِ  «برساخت‌گرایی اجتماعی»، «پدیده‌های زیست‌شناختی»، «اموری به مثابه شناخت‌ها»، «ارزیابی‌های بدن‌مند» و «انواع طبیعی» وجود دارد که با نقد و بررسی این نظریه‌ها، دریافتیم که نگاه انحصاری در هر یک از این دیدگاه‌ها قابل پذیرش نیست. در فلسفه اسلامی ـ با توجه به دیدگاه‌های فارابی، ابن‌سینا، مسکویه و علامه طباطبایی ـ در مورد هیجان می‌توان گفت: هیجان‌ها در قوه نزوعیه که یکی از قوای نفس حیوانی است به‌وجود می‌آیند و در کیف نفسانی، از قسم حال در خُلق‌ها هستند و در ضمن دو قوه شهوت و غضب نمودار می‌شوند. هیجان‌هایی از قبیل تعجب، خجالت، بیم و امید، از اختصاصات انسان است.   UR - https://fhi.hekmateislami.com/article_122305.html L1 - https://fhi.hekmateislami.com/article_122305_313d60057d681376cd5aedda913b938c.pdf ER -