حکمت حکمت مدنی، اجتماعی و سیاسی: به چرایی و چیستی و حتی کلیات چگونگیشناسی «حکمت مدنی» میپردازد. یعنی خاستگاه، جایگاه و نقش حکمت مدنی را شناسایی نموده و میشناساند. چنان که حکمت مدنی: به چرایی و چیستی و حتی کلیات چگونگیشناسی «حکومت مدنی» و بلکه پدیده مدنی، سیاسی و سیاست و پدیدهشناسی آن(ها) میپردازد. یعنی خاستگاه، جایگاه و نقش راهبردی حکومت و پدیده مدنی را بر مینمایاند. سیرمتکامل (پلکانی) حکمت مدنی از بنیاد و از آغاز گذار از بدویت و سیر مدنیت انسانی و اجتماعی تا کنون و تا غایت و تا انجام و کمال نهایی به تعبیری مهدوی، مرهون واکاوی حکمت حکمت مدنی است. کما اینکه پرسمان حکمت مدنی اعم از معرفتشناسی، روششناسی و پدیدهشناسی حکمت مدنی و حتی علم مدنی از جمله نمودشناسی یعنی دانش مدنی؛ اجتماعی و سیاسی و بلکه سیاست مدنی، بهصورت روشمند، قاعدهمند، نظاممند و هدفمند نیز برایناساس بوده، و در این راستا میباشد. فارابی و خواجه نصیر دوتن از برجستگان جدی، جهانی و جاویدان این حوزه معرفتی خوشبختانه اسلامی و ایرانیاند. نخست مؤسس و دومین مجدد علم و حکمت مدنی؛ اجتماعی و سیاسی در تاریخ و جهان اسلام و ایران بوده و محسوب میگردند. مقاله به تحلیل گفتمان حکمت حکمت مدنی در آثار و آراء و بلکه در نگاه، نظریه و نظام حکمی این دو میپردازد. فرضیه اصلی: حکمت مدنی؛ اجتماعی و سیاسی متعالی است.