%0 Journal Article %T اصل علیت و علوم انسانی %J حکمت اسلامی %I مجمع عالی حکمت اسلامی %Z 2423-5105 %A مصباح, علی %D 2021 %\ 09/23/2021 %V 8 %N شماره2-پیاپی 29 بهار1400) %P 55-73 %! اصل علیت و علوم انسانی %K اصل علیت %K علوم انسانی توصیفی %K علوم انسانی دستوری %K تبیین %K علوم انسانی اسلامی %R %X هرچند تبیین علّی یکی از مهم‌ترین اهداف علوم طبیعی به‌شمار می‌آید، اما این تبیین در علوم انسانی با تردیدها و ابهام‌هایی روبه‌رو است. این ابهام‌ها علاوه بر آنکه سرآغاز پیدایش مکاتبی متعارض درباره‌ ماهیت پدیده‌های انسانی گشته و روش‌های علوم انسانی توصیفی را تحت تأثیر قرار داده است، منجر به اختلاف نظرهایی اساسی درباره اهداف علوم انسانی شده است؛ همان‌طور که چیستی و چگونگی علوم دستوری را به‌شدت دست‌خوش ابهام کرده است. ازاین‌رو باید بحث از اصل علیت و ارتباط آن با علوم انسانی را یکی از ریشه‌ای‌ترین نقاط اختلاف‌برانگیز در فلسفه علوم انسانی دانست. در این مقاله، ابتدا برخی از تفسیرها از این اصل و نیز جریان آن در پدیده‌های انسانی با روش انتقادی بررسی شده و به مغالطات و شبهاتی که دامن‌گیر برخی صاحب‌نظران شده است پاسخ داده می‌شود. سپس با روش تحلیل عقلی، جریان اصل علیت در پدیده‌های انسانی تشریح شده و انواع علت‌ها و روابط میان آنها تبیین شده است. %U https://fhi.hekmateislami.com/article_137429_7238a331e74c7c41f25ece697c022c94.pdf