کاربست روش تبیین در فلسفه سیاسی بر اساس نظریه وحدت در عین کثرت حکمت متعالیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حکمت متعالیه مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)

2 دانشیار و عضو هیئت علمی مؤسسه آموزش و پژوهشی امام خمینی(ره)

چکیده

مسئله اصلی مقاله حاضر این است که بیان کند مکتب فلسفی ملاصدرا چه ظرفیت‌هایی در حوزه روش‌شناسی فلسفه سیاسی، به‌ویژه روش تبیین دارد؟ برای پاسخ به این پرسش، ضمن ترسیم اهداف و کارکردهای علوم سیاسی با استفاده از روش تحلیلی ـ فلسفی، ظرفیت‌های روش‌شناختی نظام حکمت صدرایی در هر یک از کارکردهای علوم سیاسی بیان شده است. از جمله دستاوردهای تحقیق حاضر را می‌توان در موارد پیش‌رو تبیین نمود: 1. حکمت متعالیه با توجه به ارائه انواعی از تعاریف مفهومی، ظرفیت خوبی در حوزه روش تعریف مفاهیم انتزاعی فلسفه سیاسی دارد. 2. با پذیرش تفسیر عقلی به ‌معنای ارائه معانی انتزاعی و عقلی برای کنش سیاسی انسان، محقق باید تفسیری از همان کنش‌ها به‌‌عنوان فعل الهی نیز ارائه دهد. 3. محقق فلسفه سیاسی می‌تواند در تبیین حقایق سیاسی، با رعایت اصل کثرت در وحدت و وحدت در کثرت علل، تبیینی ارائه دهد که علاوه بر جهت کثرت علل، جنبه وحدت علل نیز آشکار گردد. 4. پیش‌بینی به معنای آینده‌شناسی تجربی به‌ سبب رویکرد عقلی فلسفه سیاسی اساساً جایگاهی در این دانش ندارد. 5. برای ارزش‌یابی کنش‌های سیاسی، محقق باید ارزش‌یابی خویش را با لحاظ غایت و ارزش‌های اصیل اسلامی به دنیای سیاست پیشنهاد دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Application of the Explanation Method in the Political Philosophy according to Mulla Sadra's Theory of Unity within the Very Multiplicity

نویسندگان [English]

  • Abbas Geraei 1
  • Ahmad Hosein sharifi 2
1 A PhD. student of Islamic philosophy at Imam Khomeini Institute of Research and Education
2 An associate professor and a faculty member at Imam Khomeini Institute of Research and Education
چکیده [English]

In this essay, the authors have gone to show what capacities there are in Mulla Sadra's school of philosophy for the methodology of political philosophy, particularly the explanation method. In order to answer this question, the authors have first illustrated the aims and functions of political sciences through a philosophical-analytical method, and then studied the methodological capacities of Sadraian system of metaphysics in each of the functions of political sciences.
    Some achievements of this research are as the following: 1- viewing a variety of its conceptual definitions, Mulla Sadra's transcendental philosophy has a good deal of capacity in the methodology of definition of abstract concepts of political philosophy. 2- Having embraced the rational interpretation i.e. suggesting abstract and intellectual meanings for political activities, one should come to propose an interpretation of the same activities as divine action, too. 3- Considering the principle of unity within multiplicity and vice versa in the plurality of causes, a researcher of political philosophy may not only explain the plural aspect of causes, but also their unity one. 4- Due to the rational approach in political philosophy, there is no room for prediction i.e. emperical futurology in that field of knowledge. 5- In the position of political activity assessment, a Muslim researcher is expected to consider the Islamic aims and genuine values in order to propose his assessment in the world of politics .

کلیدواژه‌ها [English]

  • transcendental philosophy
  • political philosophy
  • the political philosophy of Islam
  • the methodology of political philosophy
  • political truths
  1. حسنی، ابوالحسن (1389). مقدمه‌ای بر حکمت سیاسی متعالیه. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  2. خامنه‌ای، سیدمحمد (1385). مجموعه مقالات منتخب نهمین همایش داخلی حکیم ملاصدرا، «فلسفه سیاسی در حکمت متعالیه». تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
  3. جوادی آملی، عبدالله (1387). «چالش‌های حکمت متعالیه در مسئله سیاست». پژوهش و حوزه، 9(34-35). ص211-233.
  4. سلیمانی امیری، عسکری (1393). منطق صدرایی. قم: انتشارات حکمت اسلامی.
  5. شریفی، احمدحسین (1396). پرسش‌های پژوهشی در منطق کلاسیک و ضرورت بازنگری در آنها. 4(3). ص133-150.
  6. ـــــــــــــــــــ (1395). روش‌شناسی علوم انسانی اسلامی. تهران: آفتاب توسعه.
  7. ــــــــــــــــــــ (1394). مبانی علوم انسانی اسلامی. چاپ دوم. تهران: آفتاب توسعه.
  8. قطب‌الدین شیرازی، محمودبن‌مسعود (1388). شرح حکمة الاشراق به انضمام تعلیقات صدر المتألهین.تصحیح و تحقیق سید محمد موسوی. تهران: حکمت.
  9. صدرا، علیرضا (1389).مفهوم‌شناسی حکمت متعالی سیاسی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  10. صدرالدین شیرازی، محمدبن‌ابراهیم (1363). المشاعر.به اهتمام هانرى کربن. چاپ دوم. تهران: کتابخانه طهورى‏.
  11. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1362). اللمعات المشرقیة فی الفنون المنطقیة. تصحیح مشکاةالدینی. تهران: آگاه.
  12. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1360). الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة.تصحیح و تعلیق سیدجلال‌الدین آشتیانى. مشهد: المرکز الجامعی للنشر.
  13. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1354). المبدأ و المعاد. تصحیح سیدجلال‌الدین آشتیانى. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران‏.
  14. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1981م). الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة. (ج 8،5،4،2،1)بیروت: دار احیاء التراث‏.
  15. طوسی، سیدخلیل‌الرحمان (1393). درآمدی بر فلسفه سیاسی صدر المتألهین. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  16. گرائی، عباس (1394). «علامه طباطبائی، فیلسوف واقع‌گرا و اطلاق‌گرای اخلاقی». معرفت. 24 (210)، ص31-46.
  17. فرامرز قراملکی، احد (1388). روش‌شناسی مطالعات دینی. چاپ پنجم. مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
  18. ــــــــــــــــــــ (1371). «قاعده: موضوع کل علم ما یبحث عن عوارضه الذاتیة».  مقالات و بررسی‌ها 23(53و54)، ص123-158.
  19. فروند، ژولین (1385). نظریه‌های مربوط به علوم انسانی. ترجمه علی‌محمد کاردان. چاپ سوم. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  20. لاریجانی، محمدجواد (1380). رساله‌ای در موضوع و روش فلسفه سیاسی.تهران: سروش.
  21. لک‌زایی، شریف (1395). فلسفه سیاسی صدرالمتألهین. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  22. ــــــــــــــــ (1388). سیاست متعالیه از منظر حکمت متعالیه. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  23. مجمع عالی حکمت اسلامی (1394). ظرفیت‌شناسی علوم اسلامی در تحول علوم انسانی. قم: انتشارات حکمت اسلامی.
  24. مصباح‌یزدی، محمدتقی (1397). بدرود بهار.نگارش عباس گرائی. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
  25. واعظی، احمد (1395). درآمدی بر فلسفه سیاسی اسلامی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.