ابتنای مدینه فاضله فارابی بر اصالت «انسان متصل به وحی»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه و کلام، دانشگاه باقرالعلوم علیه‌السلام، قم

2 کارشناسی اشد فلسفه و کلام، دانشگاه قم

چکیده

فارابی یکی از تأثیرگذارترین فیلسوفان اسلامی است که همت خود را نه‌‏تنها در طرح‏ریزی یک مابعد الطبیعه منسجم صرف کرده، بلکه آن را مقدمه‌ای برای ساخت جامعه‌­ای الهی و عقلانی بر پایه­ انسان متصل به خدا (انسان حقیقی و بالذات) قرار داده است. انسان در مدینه فاضله­ فارابی اصل است و تمام ساختارهای مدینه بر پایه­ معرفت عقلانی ـ وحیانی به ساحت­های وجودی او شکل گرفته است. این اصالت انسان در اندیشه فارابی به‏‌هیچ‌‏وجه به‏‌معنای اصالت انسان مستقل از مبدأ نیست تا او را به‌‏مثابه موجودی منقطع از مبادی خود فرض کند (انسان مجازی و بالعرض) و جامعه را نیز بر همین اساس بنا سازد. اصل بودن انسان در اندیشه این فیلسوف بر فصل ناطقیت انسان تأکید دارد. ازاین‏رو، مدینه­ فاضله­ وی، هم در بعد اخلاق، قانون، فرهنگ، معرفت و هنر، و هم در تعریف مفاهیم کمال و سعادت، کاملاً بر اساس دو الگوی عقل و وحی شکل گرفته است تا انسان را از گذر زندگی روزمره در مدینه به سعادت موردنظر فیلسوف و نبی سوق دهد

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Principle of ‘Supremacy of revelation connected man’ as foundation of Farabi’s utopia

نویسندگان [English]

  • Qasim Mughaddam 1
  • Muhammadreza Muhammadi Eshyani 2
1 PhD student of Islamic philosophy and theology at Baghir al-Ulum University
2 MA of Islamic philosophy and theology, Qom University
چکیده [English]

Being one of the most influential Muslim philosophers, Farabi produced not only a coherent metaphysics but also a theory of divine rational society [an utopia] based on a human being connected to Allah (a real human being). In Farabi’s utopia, priority lies with human beings and that is why all social structures are based on obtaining rational divine knowledge about their existential dimensions. The principle of human supremacy on Farabi’s view does not imply a supremacy that is independent from his source of existence, not connected with it. According to Farabi the supremacy of human being is based on his rational faculty and that is the reason why his utopia is based on reason and revelation both in terms of ethics, laws, culture, knowledge and arts as well as in terms of defining the concepts of perfection and happiness. His aim is to lead man to happiness defined by a philosopher or a prophet through living an ordinary life in his utopia

کلیدواژه‌ها [English]

  • Farabi
  • divine rational society
  • actual man
  • virtual man
  • actual society
  • Virtual Society
  • Utopia
  • Happiness
  1. قرآن کریم

    1. آزاد ارمکی، تقی (1374). اندیشه اجتماعی متفکران مسلمان از فارابی تا ابن خلدون. چاپ سوم. تهران: سروش (انتشارات صدا و سیما).
    2. داوری اردکانی، رضا (1389). فارابی فیلسوف فرهنگ. تهران: سخن.
    3. ـــــــــــــــــــ (1362). فارابی موسس فلسفه اسلامی. چاپ سوم. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
    4. صبوریان، محسن (1390). «انسان‌شناسی علوم انسانی مسلمانان (بررسی تطبیقی انسان‌شناسی فارابی و ابن خلدون)». دو فصلنامه علمی پژوهشی نظریه های اجتماعی متفکران مسلمان، 1(2)، ص73-87.
    5. صدرا، علیرضا (1387). علم مدنی فارابی. قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    6. فارابی، محمدبن‌محمد (1358). سیاست مدنیه. ترجمه و تحشیه سید جعفر سجادی. تهران: انجمن فلسفه ایران.
    7. ــــــــــــــــــــ (1405ق‌). فصوص الحکم. تحقیق محمدحسن آل‌یاسین. چاپ دوم. قم: بیدار.
    8. ــــــــــــــــــــ (1405ق‌ الف). فصول المنتزعه. تحقیق و تصحیح و تعلیق فوزی نجار. چاپ دوم. تهران: المکتبة الزهراء.
    9. ـــــــــــــــــــ (1996م‌). احصاء العلوم. مقدمه و شرح علی بوملحم. بیروت: مکتبة الهلال.
    10. ـــــــــــــــــــ (1996م‌ الف). السیاسه المدنیه. مقدمه و شرح علی بوملحم. بیروت: مکتبة الهلال.
    11. ـــــــــــــــــــ (1995م). آراء اهل المدینه الفاضله و مضاداتها. مقدمه و شرح و تحقیق علی بوملحم. بیروت: مکتبة الهلال.
    12. فکوهی، ناصر (1383). انسان‌شناسی شهری. تهران: نی.
    13. 13. محمودی، نوالدین (1391). «آرمان شهر فارابی، جامعه مطلوب از دیدگاه فارابی و جایگاه تعلیم و تربیت در آن». نشر وزارت آموزش و پرورش، 15(4)، ص16-21.
    14. مهاجرنیا، محسن (1380). اندیشه سیاسی فارابی. قم: بوستان کتاب.
    15. ـــــــــــــــ (1380 الف). دولت در اندیشه سیاسی فارابی. تهران: موسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.
    16. نصری نادر، آلبر (1388). «مبانی سیاسی فارابی: گزارش محتوایی کتاب آراء اهل مدینه فاضله». ترجمه محمد باهر. مجله کتاب ماه فلسفه، 28، ص12-19.
    17. هاشمی، سیدابوالقاسم (1351). زندگی و شرح حال علمی و فکری ابونصر فارابی معلم ثانی یا مصلح بزرگ بشریت. تهران: افسونگر.